İkinci seviye metroloji laboratuvarlarının teknik özellikleri vida mastarları ile tabla yüzeylerin kalibrasyonu ile ilgili metodik çözümler

Abstract

İKİNCİ SEVİYE METROLOJİ LABORATUVARLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ, VİDA MASTARLARI İLE TABLA YÜZEYLERİN KALİBRASYONU İLE İLGİLİ METODİK ÇÖZÜMLER (Yüksek Lisans Tezi) Arif KOYUNCU GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat 1999 ÖZET ölçme standartlarının oluşturulması ve ulusal metroloji sisteminin izlenebilirliğinin sağlanarak uluslararası sisteme entegrasyonu, her ülkede eşitlik ilkesini sağlayan ve endüstrinin gelişimini hızlandıran en önemli etkendir. Ayrıca metroloji, teknolojinin çok hızla ilerlediği günümüz şartlarında daha geniş bilgi ve daha yüksek teknik yeterliliğe ulaşmak, çağdaş ölçüm sistemlerini güvenilir bir şekilde geliştirmek ve kullanmak için gereklidir. Ülkemizde bulunan ve ulusal metroloji sisteminin bir parçası olan ölçme/kalibrasyon laboratu varlarının uluslararası geçerliliği ve saygınlığı sağlamak için teknik kriterlerin önceden tespit edilmesi gerekmektedir. Bu amaçla ikinci seviye metroloji laboratu varının oluşturulması için gerekli olan teknik kriterlerin tespiti, ölçme organizasyonun doğruluk seviyesine ve kullanılacak olan standart/referans ölçü aletlerinin belirlenmesi konusunda kapsamlı bir çalışma yapılmış olup 3 ncü ve 4 ncü bölümde sunulmuştur. Bu kapsamda, metroloji laboratuvarı özellikle tesis ve teçhizat yönünden irdelenmiş ve bir metroloji laboratuvarı nda olması gereken çevresel şartların değerleri verilmiştir. Bunun yanısıra doğruluğu ve yüksek hassasiyetti ölçü aletleri metroloji faaliyet alanına göre değerlendirilmiş ve sınıflandırılmıştır.5 nci bölümde `Kalibreli Mastar Çubukları ile Dış Yüzey Mastar Vida Dişlerinin Efektif Çapının Hesaplanması` konusu işlenmiş ve simetrik profillere sahip vida dişleri için çizelgeler kullanarak gerçek vida değerleri ile nominal vida değerlerinin karşılaştırılması yapılmıştır. 6 ncı bölümde ise `Tabla Yüzey Düzlemselliğinin HP 5528A Laser Ölçme Sistemi ile Belirlenmesi` konusu ele alınmış ve diğer yöntemlerle mukayese edilmiştir. Bilim Kodu : 6250200 Anahtar Kelimeler : Metroloji Laboratuvarı, Kalibrasyon, Yüksek Doğruluk, Üretimde Verimlilik Sayfa Adedi : 134 Tez Yöneticisi : Prof.Dr.Bedri TUÇ

Ill TECHNICAL PROPERTIES OF SECONDERY LEVEL METROLOGY LABORATORIES AND METHODICAL SOLUTION OF SCREW THREAD & SURFACE PLATE CALIBRATION (M.Sc. Thesis) Arif KOYUNCU GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY February 1999 ABSTRACT Establishing of measurement standards and it's integration to international system by providing traceability of metrology system is the most important factor providing equality principle and accelerating development of the industry. Furthermore, metrology is necessary to achieve more detailed data and high technical proficiency under the contemporary circumtance where technology advance too fast, to develop and use contemporary measurement systems in a reliable way. To make metrology laboratories in our country which are parts of national metrology system valid and acceptable in international environment required technical criteria should be determined for this purpose a through study has been conducted on determination of necessary technical criteria for forming a metrology laboratory, reliability of measuring organization, and standard/ referance measurement devices and it was presented in chapters 3 and 4 within the frame of the study. Metrology laboratory has been viewed especially with regard to facility and equipment and environmental values which a metrology laboratory should posses was given. In addition,IV measurement instruments of high precision and accuracy were classified by evaluation conforming to each metrological field. In chapter 5, the subjects of `Measurement of effective diameter of screw thread by calibrated template bars` were dealt with nominal values of the screws by using tables for screws threads having symmetrical profiles. In chapter 6, Determination of flatness for surface plates by HP 5528A laser measurement system were studied and compared the other methods. Science Code Key Words Page Number Adviser : 6250200 : Metrology Laboratory, Calibration, High Accuracy, Efficiency of Production :134 : Prof.Dr.Bedri TUÇ