Heterosiklik bileşen içeren yeni dispers azo boyarmaddelerinin sentezi, özellliklerinin incelenmesi ve absorpsiyon maksimumlarının PPP yaklaşımı ile kuantum mekaniksel hesaplanması

Abstract

HETEROSİKLİK BİLEŞEN İÇEREN YENİ DISPERS AZO BOYARMADDELERİNİN SENTEZİ, ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ VE ABSORPSİYON MAKSİMUMLARININ PPP YAKLAŞIMI İLE KÜANTUM MEKANİKSEL HESAPLANMASI (Doktora Tezi) Fatih EYDURAN GAZI ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Nisan 2000 ÖZET Bu çalışmada, enol tipinde kenetlenme bileşikleriyle, nitrozil sülfürik asit içinde diazolanan bazı heterosiklik aminlerin kenetlenmesinden üç seri hetarilazo boyarmaddeleri sentezlendi. Bileşiklerin yapılan spektrofotometrik yöntemlerle ve element analizleri ile aydınlatıldı. Boyarmaddelerin görünür bölge absorpsiyon spektrumlan çeşitli çözücüler içinde incelendi. Bileşiklerin absorpsiyon maksimumları DMF ve DMSO içinde büyük batokromik kayma gösterdi. Absorpsiyon spektrumlan üzerine sübstitüent, asit, baz, sıcaklık ve derişimin etkisi de incelendi. Boyarmaddelerin görünür bölgedeki absorpsiyon maksimumlan PPP-MO yöntemiyle hesaplandı. Hesaplanan maksimum absorpsiyon dalga boyu (A^ak) değerleri ile deneysel sonuçların uyum içinde olduğu bulundu. Bilim Kodu : 405.02.01 Anahtar Kelimeler : Piridon boyarmaddeleri, Kinolinon boyarmaddeleri, Azo boyarmadde, PPP-MO teori, Çözücü etkisi, Tautomeri Sayfa Adedi : 147 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Nermin ERTAN

11 SYNTHESIS AND CHARACTERIZATION OF SOME DISPERSE AZO DYES INCLUDING HETEROCYCLIC COMPONENTS AND QUANTUM MECHANICAL CALCULATION OF THEH* ABSORPTION MAXIMA BY PPP METHOD (Ph. D. Thesis) Fatih EYDURAN GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY April 2000 ABSTRACT In this study, three series of hetarylazo dyes were prepared by coupling enolic coupling components with some heterocyclic amines diazotized in nitrosyl sulphuric acid. The compounds have been characterized by spectrophotometric methods and elemental analysis. Visible absorption spectra of the dyes were examined in various solvents and the absorption maxima of the dyes showed large bathochromic shifts in DMF and DMSO. The effects of substituents, acid, base, temperature and concentration on the absorption spectra of the dyes were also examined. The absorption maxima (kmax) of the dyes in the visible range were calculated by PPP-MO method. Calculations of Xmax values using the PPP-MO method were in good agreement with the experimental values. Science Code : 405.02.01 Key Words : Pyridone dyes, Quinolinon dyes, Azo dyes, PPP- MO method, Solvent effects, Tautomerism Page Number : 147 Advisor : Prof. Dr. Nerrnin ERTAN