Çeliklerin ark kaynağında ön tavlama sıcaklığının ITAB mikroyapısı ve sertliğine etkilerinin araştırılması

Abstract

ÇELİKLERİN ARK KAYNAĞINDA ÖNTAVLAMA SICAKLIĞININ ITAB MİKROYAPISI VE SERTLİĞİNE ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI (Yüksek Lisans Tezi) Mürsel Osman MOR GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEMMUZ 2001 ANKARA ÖZET Bu çalışmada %0,20, %0,42 ve %0,84 karbonlu yapı çeliklerinin kaynağında ön tavlamanın mikroyapı ve sertlik üzerindeki etkileri incelenmiştir. 200x80x10 mm boyutlarındaki numuneler oda sıcaklığında ve 100 °C, 200 °C ve 350 °C öntav sıcaklıklarında manuel ark ve MAG kaynak yöntemiyle kaynatılmıştır. Manuel ark kaynak işleminde rutil ve bazik elektrotlar kullanılırken MAG kaynağında- SG2 kaynak teli kullanılmıştır. Kaynatılan numunelerin mikroyapıları incelenerek fotoğraflanmış ve sertlikleri ölçülmüştür. %0.20 karbonlu malzemede öntavlamanın ITAB sertliğine herhangi bir etkisi olmazken, %0.42 karbonlu malzemede 1 00 C öntavlama işleminden sonraki öntavlamalarla yapılan kaynak işlemlerinden sonra ITAB sertliğinin 350 VSD altına indiği gözlemlenmiştir. %0.84 C'lu çelikte öntavlama, sertliğin kritik sertlik değeri olan 350 VSD altına düşürememiştir. Artan karbon oranı ile birlikte ITAB'da çatlaklar gözlemlenmiştir. Uygulanan öntavlama işlemleriyle kaynak bölgesinde oluşan çatlaklarda azalma tespit edilmiştir. Bazik elektrotlarla yapılan kaynaklarda kaynak bölgesinin sertliğidiğer elektrot ve kaynak yöntemleriyle yapılan kaynak bölgesi sertliğine göre daha düşük değerlerde olduğu belirlenmiştir. Tüm kaynak numunelerinin mikroyapı incelemelerinde öntavlama sıcaklığı arttıkça malzemenin tane boyutları önemli ölçüde küçülmüş buna karşılık ITAB'nin genişlediği gözlenmiştir. Bilim kodu : 225.04.01 Anahtar kelimeler : Ark Kaynağı-Ön Tav Sıcaklığı Sayfa adedi : 102 Tez Yöneticisi : Yrd.Doç.Dr. Behçet GÜLENÇ

m INVESTIGATION OF THE EFFECTS OF PRE-ANNEALING ON THE MICROSTRUCTURE AND HARDNESS AT ARC WELDING OF STEELS (M.Sc. Thesis) Mürsel Osman MOR GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF.SCIENCE AND TECHNOLOGY JULY 2001 ABSTRACT In this work, the effects of pre-heating on microstructure and hardness on the welding of construction steel has been investigated. The sapmles of 200x80x10 mm have been welded by manuel arc and MAG welding methods. The welding are carried out at room temperature ancMOO, 200, 350 °C as pre-heating temperatures. In the manuel arc welding, rutil and basik electrodes were used. On the other hand, in the MAG welding, SG2 welding wire was used. The microstructure of the welded specimens were investigated and their hardness were measured. No change in hardness of HAZ at 0.20%C steel has been observed, but the HAZ hardness of 0.42%C steel which was pre-heated over 100 C was decreased to less than 350 VH. The HAZ hardness at 0,84%C steels was not decreasing under 350 VH. The cracks at HAZ were observed as carbon content increased. The cracks were decreased at welding zone on pre-heating specimens basik elektrodes led toIV a lower hardness at welding zone compared to the other electrodes and methods. It was observed from microstructure examination of the all specimens, the grain size was reduced considerably while HAZ getting larger. Science Code : 225.04.01 Key words : Arc welding, MAG welding, Primary annealing Page number : 102 Supervisor : Assist. Prof. Behçet GÜLENÇ