Takım tezgahlarının yapay zeka tekniklerine dayalı sistematik tasarımı

Abstract

TAKIM TEZGAHLARININ YAPAY ZEKA TEKNİKLERİNE DAYALI SİSTEMATİK TASARIMI ( Doktora Tezi ) Mustafa BOZDEMİR GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Temmuz 2003 ÖZET Takım tezgahlarının mekanik sistem yapılarının tasarımı ve geliştirilmesi için, sistematik, kolay anlaşılabilir ve bilgisayar destekli bir tasarım işlem modeli geliştirilmiştir. Tasarım işlem modelinin şartname aşamasındaki problemin tarifinin yapılmasında, fonksiyon temsilleri kullanılmıştır. Şartnamede belirtilen tasarım sınırlandırmaları, ihtiyaç- fonksiyon grafiği kullanılarak çıkarım bileşenlerine dönüştürülür. Şartnameye bağlı gerçekleşen kavramsal tasarım işlemi sonrasında, ihtiyaçları karşılayan değişik tasarım çözüm önerileri sunulmaktadır. Bu alternatif çözümlerin değerlendirilmesinde, bir uzman sistem karar mekanizması kullanılmıştır. Hazırlanan tasarım işlem modelinin torna tezgahı uygulaması olan TASİTA programında, klasik torna tezgahı tasarımı ve CNC torna tezgahlarının seçimini yapabilen iki ayrı bilgi tabanına sahip uzman sistem karar mekanizması geliştirilmiştir. TASİTA programında, şartname hazırlama, karar verme, fonksiyon-form ilişkisi sağlama, tasarım ön hesaplamalarının yapılması ve tasarım raporu hazırlama işlemleri geliştirilen sistem tarafından gerçekleştirilmiştir. Bilim Kodu : 708 Anahtar Kelimeler : Takım tezgahları, Sistematik tasarım, Uzman sistem Sayfa Adedi : 243 Tez Yöneticisi : Prof. Dr. Faruk MENDİ

11 SYSTEMATIC DESIGN OF MACHINE TOOLS BASED ON ARTIFICIAL INTELLIGENCE TECHNIQUES ( Ph.D. Thesis ) Mustafa BOZDEMİR GAZI UNIVERSITY INSTUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY July 2003 ABSTRACT A Computer aided design process, which is easy to understand and systematic, is developed in order to design and develop the mechanical system structures of machine tools. Function representations are used for definition of the problem at the specification stage of design process model. Design limitations defined in the specification are transformed into the result components by using necessity-function graphs. After the conceptual design process based on the specifications, various design solution suggestions that meet the same needs are presented. In evaluation of these alternative solutions, an expert system decision mechanism is used. At the TAŞITA program, which is an application of design process of lathes, an expert system decision mechanism which can select classical and CNC turning machine tools and which has two different data bases has been developed. At the TAŞITA program, preparing the specifications, decision making, ensuring function-form relationship, making precalculations of the design and preparing the design report procedures are carried out by the developed system. Science Code Key Words Page Number Adviser 708 Machine Tools, Systematic Design, Expert System 243 Prof. Dr. Faruk MENDİ