Bazı kekik türlerinin uçucu yağlarının antimikrobiyal aktiviteleri üzerine bir araştırma

Abstract

İİ BAZI KEKİK TÜRLERİNİN UÇUCU YAĞLARININ ANTİMİKROBİYAL AKTİVİTELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (Yüksek Lisans Tezi) Miyase ODABAŞI GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Eylül 2004 ÖZET Araştırmada ülkemizde yetişen, tıbbi özelliği olan ve kekik olarak bilinen Thymus fallax, Origanum onites, Origanum minutiflorum, Thymbra spicata ve Coridothymus capitatus türlerine ait beş adet uçucu yağın ve ticari olarak elde edilen üç adet kekik uçucu yağının bazı test mikroorganizmaları (P. vulgaris RSKK 96026, B. cereus RSKK 863, E. coli ATCC 11230, E. aerogenes RSKK 720, S. aureus ATCC 25923, S. epidermidis, S. typhimurium CCM 5445, P. fluorescens RSKK 240, P. aeruginosa ATCC 29212, S. enteriMis RSKK 171, S. sonnei RSKK 877, S. mutam CNCTC 8/77, M. luteus NRLL B-4379, Y. enterocolitica ATCC 1501, B. subtUis ATCC 6633, L. monocytogenes ve A. hydrophila), bazı laktik asit bakterileri (L. acidophilus, L. bulgaricus ATCC 11842, L. casei, L. plantarum ATCC 2024, Leu. mesenteroides, P. pentosaceous, S. cremoris, S. durans, S. lactis, S. thermophüus ve E. faecalis) ve bazı mayalar (C albicans ATCC 10239, C. tropicalis, C. krusei ve S. carlsbergenesis 8090) üzerine antimikrobiyal aktiviteleri disk difüzyon metoduna güre belirlenmiş ve etkileri mikroorganizmalar arasında karşılaştırılmıştır. Araştırmada kullanılan bazı patojen ve kontaminant bakterilerden B. cereus RSKK 863 test edilen kekik uçucu yağlarına karşı en duyarb suş (% 50) olarak tespit edilirken P. aeruginosa ATCC 29212 en dirençli suş (% 75) olarak belirlenmiştir. Test edilen laktik asit bakterilerinden P. pentosaceous kullanılan kekik uçucu yağlarınaIV karşı en duyarlı tür olarak bulunurken Leu. mesenteroides en dirençli tür olarak belirlenmiştir. Çalışmada kullanılan kekik türlerinden Thymus fallax Fisch et Mey. 'in uçucu yağı su distilasyonu yöntemi ile elde edilmiş ve uçucu yağ miktarı yaklaşık % 035 olarak tespit edilmiştir. Çalışmada kullanılan kekik uçucu yağlarının kimyasal kompozisyonları GC ve GC/MS (Gaz kromatografisi ve Kütle spektrometresi) analizi ile tespit edilmiştir ve uçucu yağların antimikrobiyal aktiviteleri belirlenmiştir. Origanum minuüflorum uçucu yağının en yüksek miktarda karvakrol içerdiği (%78,8), Thymus fallax uçucu yağınm karvakrol içeriği (%0,2) az olarak bulunmuştur. Antimikrobiyal etkiye sahip diğer bileşenlerden olan timol ise test edilen kekik uçucu yağlarında karvakrole oranla çok düşük miktarlarda tepit edilmiştir. Çalışmada kullanılan test mikroorganizmalarının trimetoprim /sulfametaxazol (25 meg), cefadroxil (30 Hg), amikacin (30 meg), novobiocin (5 fig), ampisillin (10 meg), tetracyclin (30 Hg), lincomycin (2 meg), nystatin (100 units), erythromycin (15 meg), vancomycin (30 meg), chloramphenicol (30 meg), ceftriaxone (30 jxg) antibiyotiklerine duyarlılık testleri disk difüzyon yöntemine göre yapılmış ve kekik uçucu yağlarının antimikrobiyal etkileri ile kıyaslanmıştır. Sonuçlar NCCLS kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi :910 : antimikrobiyal aktivite, uçucu yağ, Origanum onites, O. minutifulorum, Thymus fallax, Thymbra spicata, Coridothymus capitatus. :122 : Prof. Dr. Yavuz BE YATLI

AN INVESTIGATION ON ANTIMICROBIAL ACTIVITIES OF SOME THYMI ESSENTIAL OILS (MJSc Thesis) Miyase ODABAŞI GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGY September 2004 ABSTRACT In this research, antimicrobial activities of five essential oils belonging to the species of Thymus fallax, Origanum onites, Origanum minutiflorum, Thymbra spicata and Coridothymus capitatus which have medical characteristics and are grown in our country, and three thymi essential oils which are obtained commercially have been tested on some test microorganisms (P. vulgaris RSKK 96026, B. cereus RSKK 863, K coti ATCC 11230, E. aerogenes RSKK 720, & aureus ATCC 25923, S. epidermidis, SL typhimurium CCM 5445, P. fluorescens RSKK 240, P. aeruginosa ATCC 29212, S. enteriüdis RSKK 171, S. sound RSKK 877, & mutatis CNCTC 8/77, ML luteus NRLL B-4379, Y. enterocolitica ATCC 1501, B. subtilis ATCC 6633, L. monocytogenes and A. hydrophila), some lactic acid bacteria (£. acidophilus, L. bulgaricus ATCC 11842, L. casei, L. plantarum ATCC 2024, Leu. mesenteroides, P. pentosaceous, S. cremoris, S. durans, S. lactis, S. thermophilus and E. faecalis) and some fungi (C albicans ATCC 10239, C. tropicalis, C. krusei and S. carlsbergenesis 8090) by disc diffusion method, and its effects have been compared among the microorganisms. According to the results, while B. cereus RSKK 863 which is one of some contaminant and pathogen bacteria used in the study has been found as the most sensitive strain (50 %) against all tested essential oils, P. aeruginosa ATCC 29212 has been found as the most resistant strain (75 %). While P. pentosaceous which is one of the tested lactic acid bacteria has beenVI found as the most sensitive strain against the thymi essential oils that have been used, Leu. mesenteroides has been found as the most resistant strain in this study. Essential oil of Thymus fallax Fisch et Mey. which has been used in the study has been distilled by the hydro distillation method, and the quantity of essential oil has been found as approximately 0,35 %. Chemical compositions of all investigated thymi oils which have been used in the study have been determined by the analysis of GC and GC/MS (Gass chromatography and mass spectrometry) and the antimicrobial activities of the thymi essential oils have been estimated. According to the analysis, it can be said that Origanum minutiflorum essential oil has contained the most carvacrol (78,8 %), and thus it has showed the highest antimicrobial activities, while Thymus fallax has contained the least carvacrol (0,2 %). Thymol which is one of the other components which have antimicrobial effect, has been found in too small amounts when compared with carvacrol in the tested thymi essential oils. In this study, the tests on the sensitivity of the test microorganisms to some antibiotics of trimetoprim/sfilfametaxazol (25 meg), cefadroxil (30 jxg), amikacin (30 meg), novobiocin (5 jig), ampisillin (10 meg), tetracyclin (30 fig), Iincomycin (2 meg), nystatin (100 units), erythromycin (15 meg), vancomycin (30 meg), chloramphenicol (30 meg) and ceftriaxone (30 pg) have been made according to the disc diffusion method, and compared with the antimicrobial effects of thymi essential oils. The results have been evaluated with NCCLS criteria. Science Code : 910 Key Words : antimicrobial activity, essential oils, Origanum onites, O. minutifulorum, Thymus fallax, Thymbra spicata, Coridothymus capitatus. Page Number : 122 Adviser : Prof. Dr. Yavuz BEYATLI