Kent içi ve kent dışı farklı kurumsal yapıya sahip otobüs firmalarının karıştıkları kaza karşılaştırmaları

Abstract

KENT İÇİ VE KENT DIŞI FARKLI KURUMSAL YAPIYA SAHİP OTOBÜS FİRMALARININ KARIŞTIKLARI KAZA KARŞILAŞTIRMALARI (Yüksek Lisans Tezi) Tayfun ERDOĞAN GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ Şubat 2005 ÖZET Türkiye' de son bir yılda trafik kazaları nedeniyle 3 082 kişi ölmüş, 109 681 kişi yaralanmıştır. 2004 yılında 491 851 trafik kazasındaki maddi hasar miktarı 652 milyon YTL dir. Otobüs kazaları, toplam kazaların % 4, 74' üdür. Ancak, otobüslerin tescilli taşıt-kaza yapan taşıt oranı yüksek çıkmaktadır ( % 24 ). Bu, Türkiye' deki otobüslerin dörtte biri kaza yapmış demektir. Otobüsler, trafik güvenliğini sağlamak için taşıt durultma tasarımında toplu taşıma alternatifidir ( Diğer toplu taşıma vasıtası hafif raylı sistemlerdir ). Bir otobüs kazası olduğunda ölü ve yaralı çok olmakta ve medya ile halkın dikkatini çekmektedir. Bu nedenle çözüm yolu için çalışmalar yapılmalıdır. Bu çalışma kent içinde ve kent dışmda farklı kurumsal yapıya sahip otobüsleri kapsamaktadır. Kent içinde belediye, kamu ve ticari otobüs kazaları; kent dışmda kentler arası ve kent yakını otobüs kazaları kendi aralarında karşdaştmlmıştır. Araştırmada karşılaştırmalı tarama modeli kullanılmıştır. Türkiye genelinde meydana gelen otobüs kazaları evreni, kent içi ve kent dışı alt evrenlere ayrılmıştır. Yazılı veriler, Emniyet Genel Müdürlüğü İstatistik Yıllıkları ve 2004 yılı günlük kaza bültenleridir. İnsan faktörü ile ilgili veriler anket ile toplanmıştır. Saha çalışması, dört kentteki otobüs şoförlerine uygulanmıştır. Kent içinde 78, kent dışmda 90 şoför ankete katılmıştır. Anketler ki-kare yöntemi ile değerlendirilmiştir. Ayrıca kazalara karışan 53 otobüs şoförünün ceza durumu incelenmiştir. Bunların beşi kusursuz bulunmuş, 23' ü ceza almıştır. Toplam 733 otobüsün plakalara göre kazalara karışma durumu incelenmiştir. 166 tanesinin (% 22,6) en az bir kazaya karıştığı görülmüştür. İstatistiklere göre kazalarda taşıt ve yol kusuru % 3, insan kusuru % 97' dir. Yapılan anket sonucu da bunu desteklemektedir. Kent içinde ve kent dışmda otobüs kullanan şoförlerin davranışlarını etkileyen faktörler farklıdır.Bilim Kodu Anahtar Kelimeler Sayfa Adedi Tez Yöneticisi 22 Otobüs kazası, trafik güvenliği, kurumsal yapı. 129 Doç. Dr. Hülagü KAPLAN

Ill THE COMPARISON OF THE ACCIDENT RATES BETWEEN URBAN AND INTERCITY BUSES THAT HAVE DIFFERENT CORPORATE GOVERNANCE (M.Sc Thesis) Tayfun ERDO?AN GAZI UNIVERSITY INSTITUTE OF SCffiNCE AND TECHNOLOGY Feb 2005 ABSTRACT In Turkey, 3 082 persons were killed and 109 681 persons were injured for the reason of the road traffic accidents last year. The amount of property damage due to 491 851 traffic accidents is 652 million YTL in 2004. The bus involving accidents are 4.74 % of the total accidents. But, the rate of the registered vehicle- vehicle involving in accidents of buses is very high (24 %). This means that one fourth of the buses in Turkey are involved in a traffic accident, The bus is a mass transportation alternative of vehicle stability theory in order to improve traffic safety. ( The other mass transportation vehicle is rail transportation systems). For this reason, when a bus collision does occur, the amount of the fatality and injury is very much and it generally receives media attention and public focus. So, there must be some researches about the solution of the accidents. This research containes the accidents of urban and intercity buses that have different corporate governance. In urban the provincial, public and commercial bus accidents; in the intercity the motorcoaches and shuttle buses accidents were compared by themselves. The method used in this research is seperately comparison method. The population of bus accidents in Turkey is devided into the sub sets of the urban and intercity. The documentation are 2004 Daily Traffic Accident Reports and Traffic Statistical Yearies of EGM. The data about the human factor is derived from the survey. The survey is applied to the bus drivers in four different cities. 78 persons in urban and 90 persons in intercity answered the questionnare. The method used to interpret the survey is chi-square. In addition, the traffic punisment rates of the bus drivers who involved in traffic accidents were investigated. The five of these drivers were decided tp be innocent and 23 of them were found guilty and punished. The accident ratios of 733 buses wereIV investigated according to their plate. It was seen that, lritâ of them ( 22,6 %) were involved at least in one accident. Vehicle and road fault is only 3 % and the human (driver, pedestrian and passenger) fault is 97 % in road accidents according to statistics. The results of the survey applied to the drivers also support the ratios above. The factors that effect the behaviors of the urban and intercity bus drivers are different. Science Code : 22 Key Words : Bus accident, traffic safety, corporate governance. Page Number: 129 Adviser : Ass. Prof. Hülagü KAPLAN