Pamuklu elyafı reaktif boyamada alternatif tuzların denenmesi

Abstract

Pamuklu elyafı boyamada değişik boyarmaddeler kullanılmakla birlikte enyaygın kullanıma sahip boyarmaddelerden birisi reaktif boyarmaddelerdir.Reaktif boyamada, boya banyosunda katkı maddesi olarak tuz ve sodakullanılmakta; tuz olarak NaCl ve Na2SO4 tercih edilmektedir. Bu tuzlarınkorozif olmaları ve biyolojik olarak bozunmamaları nedeniyle alternatif tuzarayışları sürdürülmektedir.Bu çalışmada, pamuklu elyafı reaktif boyamada tuz olarak; Potasyum Asetat,Potasyum Sodyum Tartarat ve Potasyum Oksalat Mono Hidrat denenmiş;sonuçlar NaCl tuzu için gözlenen sonuçlar ile karşılaştırılmıştır. Bu amaçla atıkbanyoda boya konsantrasyonu spektrometrik olarak belirlenerek çekimyüzdeleri hesaplanmış, yıkama sonrası banyodaki konsantrasyon yardımıylafikse yüzdelerine geçilmiştir.Renk ölçümleri Datacolor Spektroflash marka cihaz ile TL-84 ışık kaynağındagerçekleştirilerek L, a, b değerleri belirlenmiş, ışık kabininde UV ışınkullanılarak gözle kontrol yapılmıştır. İlave olarak ışık, yıkama ve sürtünmehaslıkları tayin edilmiştir. Bütün bu sonuçlar kendi içinde değerlendirilerekNaCl'e alternatif olarak kullanılan 3 tuzun kullanılabilirliği tartışılmıştır.Sonuç olarak, özellikle Potasyum Asetat olmak üzere Potasyum SodyumTartarat ve Potasyum Oksalat Mono Hidrat tuzlarının pamuklu elyafı reaktifboyamada etkin olmaları, atık suda korozif etki göstermemeleri ve biyolojikolarak bozunabilir olmaları yönüyle NaCl tuzuna göre alternatif olarakkullanılabileceği ileri sürülmüştür.Anahtar Kelimeler : Reaktif boyama, Pamuklu elyaf, Potasyum asetat,Potasyum sodyum tartarat, Potasyum oksalat.

Although many different types of dyestuffs are being utilized in dyeing of cottonfibers, the most widely used ones are the reactive dyestuffs. In reactive dyeing,salt and soda are used as additives in dye bath, and the preferred salts are NaCland Na2SO4. The mentioned salts are corrosive and non-biodegradable.Therefore the search for alternative salts are still being conducted.In this study; potassium acetate, potassium sodium tartarate and potassiumoxalate mono hydrate are tested as alternative salts in reactive dyeing of cottonfibers, and the results are compared with those of NaCl salt. For this purpose,absorption percentages are calculated by spectrometrically determining the dyeconcentration in the waste water and then fixed amounts are calculated by usingconcentration in the bath after washing.The color measurements are performed by a DATACOLOR SPECTROFLASHbrand mark device with a TL-84 light source; L, a, b values are determined anddyeing is inspected with naked eye in a light booth using UV light. Additionally,light, wash and friction fastnesses are determined. All these results areevaluated within each other and the applicability of three salts being used asalternative salts is discussed.In conclusion, it is suggested that potassium acetate, potassium sodium tartarateand potassium oxalate mono hydrate salts can be used as an alternative to NaClsalt in reactive dyeing of cotton fibers, because they are non-corrosive,biological degradabile and effective salts in dyeing.Key Words : Reactive dyeing, Cotton, Potassium acetate, Potassium sodiumtartarate, Potassium oxalate.