Sanatta `Mekan`ın deneyimlenmesi: Yerleştirme (Enstalasyon) çalışmaları

Abstract

ivSANATTA MEKANIN DENEYİMLENMESİ: YERLEŞTİRME(ENSTALASYON) ÇALIŞMALARI(Yüksek Lisans Tezi)Burcu AYÖZCAN ATALARGAZİ ÜNİVERSİTESİFEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜEylül 2006ÖZETSanat, `mimarlığın konusu olan mekanı; `mekan', `nesne', `gözlemci-özne' ve`zaman' kavramlarının etkileşimi içerisinde değerlendirmekte, estetik vekavramsal iletinin bir aracı olarak ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı,sanatın bu etkileşimlerle yarattığı `deneyimlenen mekanları' ve bu mekanlarınsunduğu farklı `mekansal deneyimleri' incelemektir.Endüstrileşme ve seri üretim teknikleri, `gözlemci ve `sanat eseri' arasındakiilişkide dönüşümün önemli etkenleri olmuştur. Çalışmada, bu dönüşümün sanatortamındaki yansımalarına yer verilmiştir. Kişinin `algısal deneyimini' konualan, `deneyimlenen mekanlar' üreten, `mekan, nesne ve gözlemci özne vezaman' birlikteliği ile yalnızca `seyredilen' değil, aynı zamanda `deneyimlenensanat' ortaya koyan `yerleştirme çalışmaları' ele alınmıştır.`Deneyimsellik' ve `algısallık' kavramları eşleştirilirken, Rudolf Arnheim veChristian Norberg-Schulz'un mekan üzerindeki tanımları incelenmiştir.Bunların sonucu olarak `yerleştirme' çalışmaları örneklenmiş; `mekan, nesne,gözlemci-özne ve zaman' kavramlarının ürünü olan `deneyimlenen mekanlar'üreten çalışma biçimi olarak ortaya konmuştur.vBu çalışmaların; yapı mekanında, kentsel mekanda ve doğal çevrede sunduklarıfarklı mekansal deneyimler örneklenmiştir. Ayrıca çalışmada, ikisi de mimarolan sanatçılar Frederick Kiesler ve Gordon Matta Clark'ın çalışmalarında`mekan, nesne (sanat eseri), gözlemci-özne ve zaman' kavramları örneklerledetaylı olarak incelenmiştir.Sonuç olarak, yerleştirme çalışmaları, mimarlığın temeli olan `mekan'ı estetik,sağlamlık ve kullanımın gereklerinden; ekonomik kısıtlardan, sosyalsorumluluklardan, ideolojik yönlenmelerden özgür olarak tasarlamakta;yalnızca `estetik' (görsel) ve kavramsal amaçlarla `mekan' yaratan çalışmalarortaya koymaktadır. Sonuçta bu çalışmalar, farklı mekansal deneyimlersunabilme imkanları yaratmaktadır.Bilim Kodu : 802.1.100Anahtar Kelimeler : Yerleştirme çalışmaları, Mekan, Nesne,Gözlemci-Özne, ZamanSayfa Adedi : 132Tez Yöneticisi : Prof .Dr. T. Nur Çağlar

ivEXPERIENCING SPACE IN ART:WORKS OF INSTALLATION(M.Sc. Thesis)Burcu AYÖZCAN ATALARGAZİ UNIVERSITYINSTITUTE OF SCIENCE AND TECHNOLOGYSeptember 2006Art appraises space -the subject matter of architecture- in terms of theinteraction among concepts of subject, object, observer and time, thusintroduces it as a means of aesthetic and conceptual expression. The aim of thisstudy is to examine the experienced spaces originated by art via theseinteractions and observe the distinct spatial experiences introduced by thesespaces.Industralization and serial production techniques are of utmost importance interms of the transformation of the relation between the observer and the workof art. The study undertakes the reflections of this transformation in themedium of art. `Installation art?, deals with one?s perceptual experiences,produces experienced spaces that are not only spectated, but also experiencedvia the togetherness of space, subject, observer and time.While the concepts of experimentation and perception are being matched,Rudolf Arnheim and Christian Norberg-Schulz?s definitions on space areexamined. As a result, works of installation art is exemplified and they are putforward as a study creating `experienced spaces? as a product of space object,observer and time.vThe diverse spatial experiences presented in these studies in the medium ofbuilding space, urban space and natural space are exemplified. Also, the studyclosely examines and exemplifies the concepts of space ,subject, observer andtime in the works of architects Frederick Kiesler and Gordon Matta Clark.All in all, works of installation art designs space - the backbone of architecture-independent of aesthetical necessities, considerations on stability, requirementsof utility, economic restrictions, social responsibilities, ideological orientationand put forward studies creating spaces merely with conceptual and visualintentions. Hence; these studies create opportunities to present different spatialexperiences.Science Code : 802.1.100Key Words : Installation art, Space, Object, Subject, TimePage Number : 132Advisor : Prof .Dr. T. Nur Çağlar