Çorum ilindeki tavuk çiftliklerinin atıklarının yeraltı suyu kirliliğine etkisi ve yapay sinir ağı modellemesi

Abstract

Su insan ve diğer canlılar için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Bugün ülkemizdeözellikle büyük yerlesim birimlerinde temiz su sorunu yasanmaya baslamıstır.Mevcut su kaynakları kirleticilerin etkisinden kurtarılamamaktadır. Yapılançalısmada Çorum ?l sınırları içerisinde bulunan 107 adet tavuk çiftliğindenözellikle Derinçay Deresine (Çorum Çayı) yakın bölgede faaliyet gösterençiftliklerden temsil yeteneği olan 20 adet örnekleme istasyonu seçilmistir.Bölgedeki çiftlikler su ihtiyaçlarını kendi alanlarında açmıs olduklarıkuyulardan sağlamaktadır. Bu kuyuların derinlikleri 15?90 m arasındadeğismektedir. Çiftlikler tavuk gübrelerini (%85 su içeren) düzenledikleri atıktoplama depolarında biriktirip daha sonra depo alanına tasımaktadırlar. Çiftliksahasında ön depolanan sulu atıklar tasıma, tasma, sızma gibi sebeplerdenyüzey ve yeraltı suyuna karısmaktadır. Çalısmada temsil yetenekli 20 tavukçiftliği öncelikle koordinat tespiti yapılmıstır. Bilinmesi gereken, nehre uzaklık,çiftlik tipi, tavuk sayısı, kuyu derinliği, atık depolama sekli, günlük atık miktarıverileri alınmıstır. Sonra mevsimsel değisimleri izleyebilmek için değisiktarihlerde her istasyondan 4'er adet kuyu suyu örneği alınarak bu sulardaamonyak, nitrit, nitrat, fosfat, pH, iletkenlik, tuzluluk, toplam çözünmüs katı,bulanıklık, toplam sertlik, toplam koliform analizleri yapılmıstır.Tüm örneklerde kirlilik faktörü koliforma rastlanmıstır. Diğer bir kirlenmefaktörü olan Amonyak ise 0?4,02 mg/L arasında değismektedir. 4,02 mg/Lamonyak tarlaya sererek atık depolamada gözlenmistir. Bu durum atık deposeklinin sızma miktarını etkilediğini göstermektedir.Elde edilen sonuçlar yapay sinir ağları (YSA) ile modellenmis ve model testedilmistir. 60 örnekle yapılan modellere olan doğruluğu 20 örnek ile test edilmisve %100'e varan oranda doğruluk bulunmustur. Bölgedeki analizi yapılmayanbir çiftlik için, kuyu derinliği, toprak yapısı, tavuk sayısı, çiftlik tipi, atıkmiktarı girdi olarak verilince YSA ile toplam koliform miktarı yüksekdoğrulukla belirlenebilmektedir.Ayrıca Derinçay Deresi üzerinden belirlenen 12 ayrı örnekleme istasyonundan19 örnek üzerinde alıcı ortam su analizi yapılmıstır. Yapılan çalısmadaDerinçay Deresinde yüksek oranda kirlilik bulunması nedeniyle tavukçiftliklerinin etkisi hakkında bir değerlendirme yapılamamıstır.

Water has an indispensable importance for human beings and other animates.Today, in our country, especially in big settlement places, there has been a freshwater problem. The existing water sources are not able to be saved from theimpact of the contaminators. 20 out of 107 poultry farms as sampling stationshaving representative ability have been chosen which work in an area nearDerinçay Creek(Çorum Creek) and which are within the boundaries of Çorum.The poultry farms provide their own water from the wells that they had drilled.The depth of these wells vary between 15?90 m. The poultry farms collectpoultry manure (containing 85% water) in the waste collecting store and thentransport it to the storage field. In the farm field, the pre-stored water mixesinto the surface and underground water due to the reasons like carrying, floodand leakage. During the study, coordinate determination has been made in 20poultry farms having representative ability. The data like distance to the river,farm type, number of the poultry, well depth, the way of waste storage and dailywaste amount have been taken. Later, in order to follow the seasonal changes, 4well water samples have been taken in different dates and the analysis ofamonia, nitrite, nitrate, phosphate, pH, conductivity, salinity, total dissolvedsolid, turbidity, total hardness and total coliform have been made.The contamination factor coliform has been found in all samples. The othercontamination factor which is amonia varies between 0?4,02 mg/L. Byspreading amonia on to the field waste depot has been observed. This situationshows that waste depot form affects the leaking amount.The acquired results took shape with the Artificial Neural Network (ANN) andthis models has been tested. The accuracy test made by 60 samples have beentested by 20 samples and 100% accuracy has been found as a result. When welldepth, soil structure, poultry number, farm type, waste amount are given asinputs for a farm whose analysis has not been made, ANN and total coliformamount can be determined with high accuracy.In addition to this, from Derinçay Creek, on 19 samples out of 12 determinedsampling stations receiver milieu, water analysis has been made. In the study,due to high ratio of contamination, there has not been able to have anevaluation about the impact of poultry farms.