Trafikte sürücü kişilik yapısının kaza yapma olasılığı üzerine etkisinin istatistiksel incelenmesi

Abstract

Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde nüfus artışının hızlı olması ve artan ekonomik aktiviteler trafik kazalarında birincil faktörlerden biri olan motorlu taşıt sayısında artışa neden olmaktadır. Trafik kazaları ülkemizde en önemli ölüm sebeplerinden birisidir. 2007 yılında yaklaşık olarak 4580 kişi trafik kazalarında hayatını kaybetmiştir. Bu duruma yol açan birçok faktör bulunmasına rağmen en ölümcül faktör ise insan hatalarıdır. Geçmiş çalışmalar trafik kazalarının %95'inin sürücü davranışı ya da sürüş tekniği, sürücü becerileri ve kazaya yatkınlık gibi insan hatalarından meydana geldiğini belirtmektedir. Bunlar trafik kurallarını ve yol şartlarını bilmeme, sürücü becerisinin kötülüğü, kötü karar verme, değişen koşullara ayak uyduramama ve en önemlisi agresif sürücü davranışlarıdır.Bu çalışmanın temel amacı Türkiye'de sürücü davranışlarını saptamak ve bu davranışların trafik güvenliği ve trafik kazalarındaki etkilerini belirlemektir. Bununla beraber kaza yapma olasılığı olan sürücü tiplerini incelemek ve tüm bu bilgiler ışığında trafik kazalarını azaltıcı çözümler üretmek çalışmanın kapsamında yer almaktadır.Çalışmanın temel veri kaynağını sürücüler üzerinde yapılan 2018 adet anket oluşturmaktadır. Sürücülerin sosyal ve kişisel uyumlarını belirlemek amacıyla Hacettepe Kişilik Envanteri uygulanmıştır. Sürücülerin sürücülük deneyimleri, geçmişleri, alkol kullanma alışkanlıkları, kaç defa kazaya karıştıkları ve demografik özellikleri Trafik Güvenlik Anketi ile belirlenmiştir.Tespit edilen veriler Ki-kare Bağımsızlık Testi ile incelenmiş, değişkenler arasındaki ilişki katsayıları saptanmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişki uyum (corresponding) analizi ile incelenmiştir. SWOT analizi uygulanmak suretiyle sürücü profilinin oluşturulmasında kaza yapma olasılığı üzerinde sürücü profilinin güçlü yanları, zayıf yanları, fırsatları ve tehditleri belirlenmiştir.

As a result of rapid growth in population and increasing economic activities in developing countries like Turkey,number of vehicles increase sharply which is considered as one of the major causes of traffic accidents.Traffic accidents are one the leading death factors in our Country.In 2007 roughly 4580 people lost lives in traffic accidents. The most deadly cause is human error among many others.Past studies reveal 95% of the accidents are due to human errors such as driver behaviors, skills, driving techniques or accident prone personality traits. These are ignorance of rules and road conditions; lack of driving skills; poor judjement; inability to conform with changing conditions and aggressive driver behavior.The main objective of this study is to identify driver behaviors in Turkey and find out the impact of these behaviors on traffic accidents and traffic security.This study also covers examination of driver characters with high probabality of causing an accident and produce solutions to reduce accidents as a result of the study.The main data source of the study is based on questionnaire filled out by 2018 drivers.In order to specify the social and personal congruity of the drivers we implemented Hacettepe Personality Inventory. Driving experience of the drivers, their past, alcohol habits, number of accidents that they were involved and demographic characteristics are specified with the Traffic Security Survey.Accorrelations between variables are examined through correspondence analysis.By application of SWOT analysis, strengths,weaknesses,opportunities and threats of the driver profiles on probability of causing an accident are specified.