Kentsel yaşam kalitesinin belediye hizmetleri kapsamında belirlenmesine ve geliştirilmesine yönelik bir yaklaşım : Orta ölçekli kent örnekleri

Abstract

Kentlerde sosyal, ekonomik ve fiziksel çevrenin karşılıklı etkileşmesiyle belirlenen yaşam kalitesi yerel düzeydeki politika ve uygulamalardan etkilenmekte; bu nedenle belediyelere önemli görevler düşmektedir. Bu kapsamda çalışmanın konusu, yerel yöneticilerin ve kent plancılarının temel ilgi alanı olan yaşam kalitesinin belediye hizmetleri kapsamında belirlenmesi ve geliştirilmesine yönelik bir yöntem oluşturmaktır.Bu çalışma ile, kentlerin planlanması ve yönetilmesi süreçlerine yol göstermek açısından kentlerin yaşam kalitesi performansını belirlemek, değişimleri izlemek ve gelişmeleri takip etmek için kentsel yaşam kalitesi gösterge ve ölçütlerinin belirlenerek bir rehber oluşturulması ve belediyelerin sundukları hizmetler kapsamında kentlerin yaşam kalitesi portresi ile kentsel yaşam kalitesini etkileyen unsurların ortaya konulması amaçlanmaktadır.Belediye hizmetleri ile ilgili 9 temel kategori ve bu kategoriler altında yer alan toplam 19 gösterge ve 43 ölçütten oluşan bir yaşam kalitesi rehberi hazırlanmış ve 22 adet orta ölçekli il merkezi belediyesinde alan çalışması yapılmıştır. Alan çalışmasında toplanan verilerin değerlendirilmesi ile; (1) maksimize etme tekniği ile kentler göreli olarak analiz edilmiş ve örümcek ağı şemaları ile yaşam kalitesi portreleri belirlenmiş, (2) faktör analizi yöntemi ile kentlerin yaşam kalitesi endeks değerleri elde edilerek kentler sıralanmış ve (3) çok boyutlu ölçekleme analizi ile kentlerin konumlandırma haritası yapılmıştır.Son olarak ise, kentsel yaşam kalitesini etkilediği varsayılan unsurların yaşam kalitesini ne düzeyde etkiledikleri ortaya konulması amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Bu kapsamda kentlerde yaşam kalitesinin geliştirilmesi doğrultusunda politikalar ve müdahalelerin yapılması için öncelikli alanlar belirlenmiştir. Belediyelerin bütçesinin, nüfusun eğitim düzeyinin, kentlilerin ekonomi ve işgücü düzeyinin ve belediyelerin sundukları iletişim ve katılım olanaklarının artırılmasının kentlerde kentsel hizmetlere bağlı yaşam kalitesini de arttıracağı sonucuna ulaşılmıştır.

The interaction between social, physical and economic environment in the urban areas defines the quality of urban life, which is significantly influenced by the local politics and implementations. Defining a methodology in order to determine and improve the quality of urban life with respect to municipal services, which is the main interest of urban managers and urban planners, is the main focus of this study.In order to guide urban planning and urban management processes; developing a guideline based on the quality of life indicators and measures in order to monitor the changes and developments, displaying the current image of quality of life in urban areas and introducing the factors that affect the quality of urban life are the main objectives of this study.The guideline developed for quality of life is composed of 9 basic categories regarding municipal services, which include 19 indicators and 43 measures. Field studies have been undertaken in 22 med-sized urban settlements. Based on the evaluation of the data collected during the field studies: 1) urban areas are analyzed comparatively using maximizing techniques and quality of life portrays are determined by spider graphs, 2) urban areas are listed based on the quality of life index values determined by using factor analysis method and 3) the location maps of urban areas are formed by using multidimensional scaling method.Finally, regression analyses are performed to find out the degree of influence of the factors that are supposed to affect the quality of urban life. Priority areas are determined within this framework in order to develop politics and implementations to improve the quality of urban life. It has been concluded that, developing the budgets of municipalities, education level of the population, economic and employment conditions of the citizens and the communication and participation opportunities provided by municipalities, highly improve the quality of urban life.