Huzurevlerinde yaşlı ve engelli bireylerin (tekerlekli sandalye kullanıcıları) yaşamsal kalitesinin irdelenmesi, sorunların tespiti ve çözüm önerileri

Abstract

21. yüzyılın Türkiye'sinde 8 milyondan fazla engelli, 65 yaş ve üzeri 5 milyon insan yaşamaktadır. Herhangi bir fiziksel engelleri olmasa da ?yaşlı? olarak nitelendirilen bireyler ileri yaşlarının getirdiği sağlık sorunları nedeniyle günlük yaşamlarında engellerle karşılaşmaktadırlar. Hem İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi yer alan ?Yaşam,özgürlük ve kişisel güvenlik her insanın hakkıdır? ifadesi hem de T.C Anayasası'nın 2., 12. ve 61. Maddelerinde yer alan ?Türkiye Cumhuriyeti, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir?, ?Herkes, kişiliğine bağlı, dokunulmaz,devredilmez, vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir?, ?Devlet, sakatların korunmalarını ve toplum hayatınaintibaklarını sağlayıcı tedbirleri alır. Bu amaçlarla gerekli teşkilat ve tesisleri kurar veya kurdurur? ifadelerine göre engelli bireyler engelsiz bireyler ile aynı yaşam haklarına sahip olmakla birlikte engelli bireylerin yaşam haklarının verilmesi, yaşam kalitesinin sağlanması ve korunması devletin görevidir. Bu bağlamda Türkiye Cumhuriyeti Devleti, yaşlı ve özürlü vatandaşları korumak ve topluma intibaklarını sağlamak amacıyla rehabilitasyon merkezleri kurmuştur. Devlet, bu merkezler vasıtasıyla fiziksel engelli ve yaşlı bireylerin her türlü fiziksel ihtiyaçlarının giderilmesi, sosyal imkânlar tanınarak fiziksel engelli ve yaşlı vatandaşların toplum içerisinde hak ettikleri yeri almasına yani toplum içerisinde ?aktif ve bağımsız olarak? var olmalarını amaçlamıştır.Buradan hareketle Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin rehabilitasyon merkezlerinin görevlerini belirlediği ve düzenlemeler ile karşılaşılan bürokratik sorunların, eksikliklerin giderilmesine yönelik tedbirlerin alındığı söylenebilir.Bu çalışmada rehabilitasyon merkezlerinde yaşayan fiziksel engelli ve yaşlı bireylerin yaşam kalitesine yönelik karşılaştıkları sorunların saptanması ve bu sorunların çözümüne yönelik önerilerin getirilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilk olarak anket ve gözlemler yapılarak sorunlar tespit edilmiş ve analizleri değerlendirme kapsamına alınmıştır. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) bünyesinde hizmet veren Yaşlı Bakım Huzurevi ve Rehabilitasyon Merkezlerinde yaşayan yaşlı ve engelli bireyler ve burada çalışan personelin, a) mobilya ve donatı elemanları b) yaşam alanı özellikleri, c) sosyal etkinlik alanları, d) personelin çalışma ortamları, e) merkezin mimarisi ve konumunda sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir.

In the 21. century?s Turkey, more than 8 million handicapped and 5 million 65 over aged people have lived. However they have no apparent physical obstacle, person we defined as ?aged? have confront with obstacles in their daily lifes because of health problems brought by front ages. In addition to each and every handicapped or non-handicapped person have the right to live due to the phrase ?Life, freedom and personal security is the right of each human being? stated in the United Nations (UN) Universal Declaration of Human Rights as well as to phrase article 2, 12 and 61 of Constitution of Republic of Turkey which states ?Every individual bears untouchable, non-assignable, indispensable fundamental rights and freedoms based on his or her personality?, ?Turkey Republic is a state based on democracy, secularism and social rights?, ?Government take measures protecting and becoming socialize handicapped people. To execute this aim, state assemble or cause to assemble required facilities?, giving life rights, providing life quality and watching over them are duty of state. So the Turkish Republic builds retirement homes and rehabilitation centers. State aims to supply needs of aged and handicapped people, to become socialize as ?active and independent? by means of these facilities.Starting from this point, it may be declared that the Turkısh Republic determined and duties of retirement homes with rehabilitation centers and arranged things in order to solve bureaucratic causes and failures.In this study it is aimed examinig life quality of aged people and handicapped people (wheelchair users) in retirement homes, determining matters and solutions. To execute this aim firstly matters were determined by applying questionnares with observation and results were analyzed. As a result of the research, it is determined that handicapped people (wheelchair users) in retirement homes and employees have matters with a) furniture and equipments b) features of life area, c) working area of employee, d) location and architectural design of buildings and other structures.