Belgelendirme kuruluşlarının yetkilendirilmesinde kullanılan kriterlerin çok ölçütlü karar verme yöntemleriyle değerlendirilmesi

Abstract

Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yetkilendirilmiş belgelendirmekuruluşları ulusal ya da uluslararası meslek standartlarına dayalı geliştirilenUlusal Yeterliliklere göre sınav ve belgelendirme faaliyetlerini yürüten personelbelgelendirme kuruluşlarıdır. Bu kuruluşlar; Türk Akreditasyon Kurumu(TÜRKAK) ya da Avrupa Akreditasyon Birliği bünyesinde çok taraflı tanımaanlaşması imzalamış başka akreditasyon kurumlarınca ilgili yeterliliklerde TSEN ISO/IEC 17024 standardı şartlarına uygun oluşturulmuş sistem dâhilindeakredite edilmekte ve akreditasyon sonrası Mesleki Yeterlilik Kurumutarafından yapılan inceleme, denetim ve değerlendirme sonucundayetkilendirilmektedirler. Bu çalışmada, söz konusu kuruluşların yetkilendirmekriterlerinin ağırlıklandırılması ve değerlendirilmesi amacıyla çok ölçütlü kararverme yöntemlerinden olan Analitik Hiyerarşi Süreci, Analitik HiyerarşiSürecinin Veri Zarflama Analizi ile Bütünleşik Uygulaması ve Analitik AğSürecinin DEMATEL Yöntemi ile Bütünleşik Uygulamasını içeren iki yöntemuygulanmıştır. Bu yöntemler, kriter bağımlılıklarının olduğu ve olmadığıyöntemler şeklinde kendi içlerinde uzman görüşlerine bağlı olarak karşılaştırılmışlardır. Yöntemlere ilave olarak Bütünleşik Analitik HiyerarşiSüreci Veri Zarflama Analizi verileri ile DEMATEL Sonucu elde edilen ana kriterler toplam ilişki matrisi entegre edilerek yeni bir yöntem geliştirilmiştir.Bu yöntemle de ağırlıklar tespit edilmiştir. Ağırlıkların tespiti sonrası kriterleryöntem bazında önem durumlarına göre sınıflandırılmıştır. Çalışmakapsamında önerilen yeni yöntem sonucu elde edilen sınıflandırma dikkatealınarak, kuruluşların sahip oldukları sınav ve belgelendirme sistemlerinindeğerlendirilmesi amacıyla yeni bir yaklaşım sunulmuştur.Anahtar Kelimeler : Belgelendirme Kuruluşları, Çok Ölçütlü Karar Verme

Certification bodies authorized by the Vocational Qualifications Authority are those which carry out testing and certification activities as personnel certification bodies for national qualifications developed on the basis of national or international occupational standards. These bodies which are accredited for the qualifications in question by either the Turkish Accreditation Agency (TÜRKAK) or other accreditation agencies having multilateral recognition agreements with the European Cooperation for Accreditation against a system in compliance with the conditions of TS EN ISO/IEC 17024 standard and authorized as a result of examination, audit and assessment by the Vocational Qualifications Authority. For the purpose of determining the weight of the authorization criteria of these bodies, Analytic Hierarchy Process, Data Envelopment Analysis and Integrated Application of Analytic Hierarchy Process, and the DEMATEL method and Integrated Application of the Analytic Network Process, as multi criteria decision making methods, were employed in this thesis. These methods were compared to one another as methods with dependency on criteria and methods without dependency on criteria based on expert opinion. In addition to these methods, a new method has been proposed as a result of the integration of the Analytic Hierarchy Process Data Envelopment Analysis data with the main criteria total relationship matrixderived from DEMATEL. This method has been applied to determine weights.Following the determination of weights, criteria have been classified accordingto their order of significance on method basis. An approach, proposed for use inthe assessment of testing and certification system of bodies has been designed onthe basis of the classification made by new proposed method.Key Words : Certification Bodies, Multiple Criteria Decision Making