Kimyasal ajanla kirletilmiş bölgeden felaketzede tahliyesi için tahliye planlama modeli

Abstract

Etkili felaketzede tahliye sisteminde karar vericiler (1) temizleme yerlerinin yeri ve sayıları, (2) temizleme istasyonlarının kapasiteleri ve (3) kirletilmiş ve temiz bölgelerde kullanılacak tıbbi ve tıbbi olmayan ulaştırma varlığının sayısı kararlarını bir bütün olarak ele alıp vermelidir. Çalışmamızın temel motivasyonu, kimyasal ajanların tehdidi altında temizleme sürecini de göz önünde tutarak etkili bir tahliye sistemi tanımlamaktır. Bu kapsamda, dinamik ağ akış problemi ve tesis yeri seçimi birlikte ele alınmıştır. Dinamik ağ akış probleminde, felaketzedelerin tehlikeli bölgeden temizleme işleminin yapıldığı yere, müteakiben güvenli bölgeye tahliyeleri tanımlanmıştır. Tesis yeri seçiminde ise temizleme işleminin yapıldığı yerin aday yerler arasından belirlenmesi sağlanmıştır. Bu maksatla, karışık tamsayılı doğrusal programlama (KTDP) modeli geliştirilmiştir. Büyük ölçekli uygulama maksatları için doğrusal programla bazlı analitik model, hesaplama gereksinimlerinden dolayı sınırlı kalmıştır. Analitik modelin sahip olduğu doğruluktan fazla sapmadan daha etkin hesaplama süresi sağlayan tabu arama algoritması geliştirilmiştir. Bu çalışma sayesinde ortaya koyduğumuz katkılar şu şekildedir. Akademik ve detaylı tanımının bulunmadığı kompleks bir gerçek dünya problemi tanımlanmıştır. Problem anlaşılır ve büyük resmi görecek şekilde organize edilmiştir. Birkaç araştırma alanının literatürü göz önüne alınarak problemin akademik analizi yapılmıştır. Karar vericiler tarafından farklı maksatlarla kullanılabilecek bir model ve etkili bir çözüm metodolojisi önerilmiştir. Son olarak, karar vericilerin ` …. olursa ne olur?` sorularına cevap veren analizler sunulmuştur.

Decision makers should handle decisions of (1) the number and the location of decontamination sites, (2) the capacity of decontamination stations, and (3) the number of medical and nonmedical transportation assets to be used in contaminated and uncontaminated areas as a whole in an effective survivor evacuation system. The main motivation of the study is to describe effective evacuation system considering decontamination process under the threat of chemical agents. In this context dynamic network flow problem and facility location were handled together. In the dynamic network flow problem, evacuations from hazardous area to decontamination site and from there to safety area were described. Decontamination site was selected among candidate places in the facility location problem. For this reason mixed integer linear programming model was developed. Analytical model based on linear programming was limited to solve large scale problems because of requiring more computational time. Therefore, an efficient approach with tabu search algorithm was developed without deviating more from accuracy of analytical model. Our contributions with this study are as follows. Complex real world problem which is not described detailed and academically before was described. Problem was organized as understandable and seeing the big picture. The problem was analyzed considering literature of some research areas. The model and effective solution methodology used by decision makers for the different purposes were proposed. Last but not least analyses of what if ...? questions were presented.