Ankara ili, Çubuk ve Kalecik ilçeleri ile Çankırı ili, Şabanözü ilçeleri arasının CBS tabanlı heyelan duyarlılık analizi

Abstract

Heyelanlardan olumsuz yönde etkilenmiş bölgelerde yapılacak planlama çalışmalarında, heyelanların çevresel değişkenlerin etkisi altında mekânsal olarak nerede oluşabileceğini gösteren duyarlılık haritaları önemli katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada, 1:100.000 ölçekli Çankırı-H30 paftasının tamamında toplam 2360 km2'lik alanda heyelan duyarlılık analizi gerçekleştirilmiştir. Envanter haritasına göre heyelanların alansal dağılımı çalışma alanının yaklaşık % 5,17'sini oluşturmakta olup, mevcut heyelanların hareket tipi genel olarak dairesel ve karmaşık kayma şeklinde gözlenmektedir. Çalışma alanı ova, etek düzlükleri ve alçak tepeliklerden oluşmaktadır. Heyelanlar inceleme alanında genellikle, engebeli arazilerde jeolojik olarak Miyosen-Pliyosen yaşlı ayrılmamış karasal kırıntılılar, Paleosen-Pliyosen yaşlı ayrılmamış volkanitler, Eosen yaşlı volkanitler ve çökel kayalar, Geç Kretase-Eosen yaşlı kırıntılı ve karbonatlı volkanitlerle ardalanmalı çamurtaşı, marn, volkanit kumtaşı, çakıltaşı, türbidit, silisiklastik, kalsitürbidit, karbonatlı çamurtaşı delta ve akarsu kırıntıları ile Silüryen ve Permo-Triyas yaşlı kırıntılı ve karbonatlı birimleri içinde yer almaktadır. Çalışma alanının heyelan duyarlılık haritası, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) yöntemlerinden biri olan mantıksal regresyon yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. İstatistiksel değerlendirmede çalışma alanının büyüklüğü ve eldeki verilerin çoğunluğunun 1:100.000 ölçeğinde olması nedeniyle haritalama ünitesi olarak 100X100 m'lik pikseller kullanılmıştır. Elde edilen heyelan duyarlılık haritası olasılık değerleri, çok düşük (p < 0,21) ve çok yüksek (p > 0,86) aralığında beş ayrı sınıfta değerlendirilmiştir. Oluşturulmuş olan heyelan duyarlılık haritasına göre, yüksek ve çok yüksek duyarlı alanlar inceleme alanın %27,55'ine karşılık gelmektedir. Ayrıca inceleme alanındaki mevcut heyelanların %78,08'i yüksek ve çok yüksek duyarlılığa sahip alanlarda yer almaktadır. Bu çalışma ile oluşturulan heyelan duyarlılık haritası, ROC (Alıcı İşletim Karakteristiği) eğrisi ile denetlendiğinde AUC (Model İyiliği) değerinin 0,730 olduğu ve model iyiliğinin iyi-çok iyi sınıfında yer aldığı görülmüştür. Oluşturulmuş olan heyelan duyarlılık haritası, arazi planlama çalışmaları ile mühendislik çalışmalarına önemli katkılar sağlayabilecek niteliktedir. Anahtar Kelimeler :Heyelan Duyarlılık, Mantıksal Regresyon, Coğrafi Bilgi Sistemleri.

It will be adversely affected by landslide in regional planning studies, landslide sensivity maps showing spatially where the landslide occurs under the influence of environmental variables provide an important contribution. In this study, landslide susceptibility analysis were performed totally on 2360 km2 area at 1: 100,000 scale Çankırı-H30 map section. According to the inventory map that represents about 5.17's% of the spatial distribution of landslide at working area, landslide movement is generally seen as the type of the existing circular and complicated slip. Study area are composed of plains, foothills and low hills. Landslides in the study areas are generally hilly terrain and geologically at unallocated terrestrial Miocene-Pliocene aged clastics, unallocated Paleocene and Pliocene aged volcanics, Eocene aged volcanics and sedimentary rocks, Late Cretaceous to Eocene clastic and carbonated volcanics intercalated with mudstone, marl, sandstone, volcanic conglomerate, turbidite, siliciclastic, calciturbidite, carbonated mudstone and river deltas clastics, Silurian and Permo-Triassic clastic and carbonate, is located within the units. While creating landslide susceptibility map of the study area, Geographic Information Systems (GIS) was carried out by using logistic regression method, which is one of the methods. The size of the study area and the majority of the available data 1:100,000 scale due to the mapping unit 100X100 m pixels are used for the statistical analysis. The obtained probability values of landslide susceptibility maps were evaluated in five grades in the range of very low (p <0.21) and very high (p> 0.86). According to the landslide susceptibility maps that have been created, 27.55% of the study area corresponds to high and very high sensitive areas. Also, 78.08% of the existing landslides in the study area is located in areas with high and very high sensitivity. Landslide susceptibility map created by with this study while controlled by the ROC (Receiver Operating Characteristic) curve, value of AUC (Model Goodness) was 0.730 and model kindness has been observed to be involved in a good-very good class. Landslide susceptibility map that was created, is capable of site selection for the engineering construction. Key Words :Landslide Susceptibility, Logical Regression, Geographic Information