Sipariş toplama sistemlerinde üretim planlama ve sınıf temelli ürün atama problemi için bütünleşik model önerisi

Abstract

Günümüzde, depo noktalarının etkinliği, tedarik zinciri içerisindeki lojistik zinciri için hayati önem taşır hale gelmiştir. Depolama; geleneksel koruma ve saklama işlevlerinin yanı sıra; sınıflandırma, kalite kontrol, stok kaydı, barkod ve etiketleme, stok hareketlerinin kaydını tutma, haberleşmeyi sağlayarak uygun zamanlama ile siparişleri alma, sipariş toplama, ambalajlama, sevkiyata hazır hâle getirme sevkiyat operasyonlarını içerir. Sipariş toplama operasyonuna ait maliyet, toplam operasyonel depo maliyetleri içerisinde en yüksek orana sahiptir. Bu nedenle verimliliğin arttırılmasında en öncelikli depo operasyonu olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, depo yönetimi içerisinde sipariş toplama sistemlerinin işleyişinde etkili `ürünlerin depo alanlarına atanması problemi` ile ilgilenilmiştir. Ürün atama problemi, gerçek yaşamda üretim planlama faaliyetleri ile eş zamanlı olarak gerçekleşir ve birden çok kriterin dikkate alınmasını gerektirir. Problem için elde edilecek çözümlerin uygulanabilir ve etkin olması ancak problemin bu özelliklerini bir arada dikkate alarak sağlanabilir. Bu amaçla depo yönetimi içerisinde sipariş toplama sistemlerinin işleyişinde etkili `ürünlerin depo alanlarına atanması ve kısıtlandırılmış parti büyüklüğünü içeren bütünleşik problem için sınıf temelli depolama politikasını dikkate alan yeni bir matematiksel model önerilmiştir. Ayrıca, Çok Ölçütlü Karar Verme temelli sınıf oluşturma politikası kullanılarak ürün sınıflarını belirleyen bir yaklaşım önerilmiş ve matematiksel modelin bu yeni politikaya adapte edilmesiyle yeni bir varyasyonu geliştirilmiştir. Önerilen temel matematiksel modelin ve varyasyonunun çözüm etkinliği rassal veri setleri kullanılarak GAMS paket programı ile test edilmiştir. Ayrıca, geliştirilen modellerin; tek kriteri, çok kriteri ve sipariş başına küp indeksi kriterini dikkate alan farklı ürün atama politikalarıyla entegrasyonunu sağlayan bir karar destek sistemi akışı önerilmiştir. Detaylı literatür araştırması; çalışma ile önerilen matematiksel modellerin ve karar destek sistemi akışının bilime birer katkı niteliğinde olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca ürün sınıflarının birden çok kriteri dikkate alarak belirlendiği yaklaşım, bilimin mevcut bir alanının yeni bir probleme uygulanması özelliği taşımaktadır.

In today, the effectiveness of warehouse points has become vital for the logistics chain within the supply chain. The operations associated with a warehouse process include not only traditional conservation and storage functions but also classification, quality control, stock counting, barcode and labeling, keeping records of stock movements, and providing communications to collect orders at the appropriate time, order picking, packing, making ready for shipment and shipment operations. Among these operations, order picking has the largest cost amount in total warehouse operating expense. Hence, order picking has identified as the highest priority warehouse operation to improve productivity. This study concentrates on the storage location assignment problem which is effective in the operation of order picking systems in warehouse management. The problem of storage location assignment occurs simultaneously with production planning activities in real life and requires multiple criteria to be considered. The effective implementation of the problem solution can only be achieved by taking into account these features of the problem together. For this purpose, a novel mathematical model is proposed by regarding the class-based storage policy for the integrated problem involving the allocation of items to storages and production quantity (lot size) of each item, which is faced in the operation of order picking systems within warehouse management. Furthermore, a multiple criteria decision making based assignment policy that determines classes of items is proposed and the mathematical model is adapted for the new policy. The solution efficiencies of the proposed base-model and its variation are tested by utilizing GAMS package program with random data sets. Also a novel decision-support system flow is proposed which provides an integration of the developed mathematical models and the different assignment policies where the storages are assigned based on single criterion case, multiple criteria case and cupe per order index criterion case. The detailed literature survey revealed that the mathematical models and the decision support system flow proposed by the study are contributing to science. Furthermore, the approach in which product classes are determined by considering multiple criteria is the application of a current field of science to a new problem.