Çok katmanlı tarihi kent merkezlerinin korunması için Yönetim Planı Modeli araştırması: niğde tarihi kent merkezi örneği

Abstract

Farklı medeniyetlere ait yer altında ve üstünde tarihsel dönemlerin izlerini taşıyan çok katmanlı kentler kültürel zenginlik gösteren özgün kimlikler taşımaktadırlar. Tarihi kentlerin koruma ve yönetim sorunlarının çözülmesi ve koruma müdahale kararlarının verilebilmesi, geleceğine yönelik koruma politikalarının oluşturulabilmesi için tarihi katmanlar açığa çıkartılmalı, anlaşılmalı ve belgelenmelidir. Bu bağlamda çalışma alanı olarak belirlenen Kapadokya Bölgesi'nde yer alan çok katmanlı Niğde Tarihi Kent Merkezi'nin barındırdığı değer ve sorunlar dikkate alınmıştır. Kent ile ilgili günümüze kadar tarihsel katmanlarının korumaya dâhil edildiği bütünleşik bir koruma çalışmasının yapılmaması çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde konunun ele alınma nedenleri, amacı, kapsamı, ana ve alt hipotezler ve kullanılan yöntem aracılığı ile problemin tanımı ve çerçevesi ortaya konmaktadır. İkinci bölümde kuramsal olarak sürdürülebilir kentsel koruma ve gelişimi, tarihi alanları korumada alan yönetimi, ulusal ve uluslararası yaklaşımlar araştırılarak koruma ile bağlantısı çözümlenmiştir. Bu araştırmalar sonucunda üçüncü bölümde, çok katmanlı tarihi kent merkezlerinin korunması için fiziksel katmanlaşmanın belgelendirildiği, bu değerlerinin sürdürülebilir korunması-geliştirilmesi hedefinde koruma stratejilerinin üretildiği tamamlayıcı bir alan yönetim planı önerisi getirilmiştir. Dördüncü bölümde önerilen bu yönetim planı modelinin Niğde Tarihi Kent Merkezi bağlamında geliştirilmesi ele alınmış, kentin fiziksel katmanları haritalarla belgelenmiştir. Beşinci bölümde Çok katmanlı Niğde Tarihi Kent Merkezi değerlendirilmiş ve koruma politikaları üretilmiştir. Son bölümde ise önerilen yöntem kapsamında çalışma alanı için elde edilen sonuçlar sunulmuş ve öneriler geliştirilmiştir. Alan yönetim planlarının tarihsel katmanlaşmanın araştırılarak hazırlanması gerektiği ortaya konmuş ve bu bağlamda geliştirilen modelin başta Kapadokya Bölgesi olmak üzere diğer yerleşimlere de model olması önerilmiştir.

Multi-layered cities that carry the traces of historical periods above and below the different civilizations carry unique identities that show cultural richness. Historical layers should be exposed, understood and documented in order to solve the conservation and management problems of historical cities and to provide preservation intervention decisions and to establish conservation policies for the future. In this context, the values and problems of the multi-layered Niğde Historical City Center in the Cappadocia Region, which is designated as the study area, are taken into consideration. The problem of the study is the lack of an integrated conservation study in which the historical layers of the city have been included in the conservation. In the introduction, the definition of the subject, aim, scope, the main and sub-hypotheses and methodology and definition of the problem are presented. The second section, sustainable urban conservation and development, site management in conservation of historical areas, national and international approaches are investigated and its connection with conservation is resolved. As a result of these researches, the third section, an area management plan is proposed in which the protection of the multi-layered historic urban centers is documented and the protection strategies are developed for the purpose of sustainable protection of these values. In the fourth section, the development of this management plan model in the context of Niğde Historical City Center is discussed and the physical layers of the city are documented with maps. In the fifth section, Nigde Historical City Center is evaluated and conservation policies are produced. In the last section, the results obtained for the study area are presented and suggestions are developed. The historical stratification of the site management plans should be investigated and prepared, and the model developed in this context is suggested to be a model for other settlements, especially the Cappadocia Region.