Gecekondu kentsel dönüşüm alanlarında bir değerlendirme modeli önerisi: Ankara Aktaş, Demetevler, Gültepe ve Pamuklar yerleşimleri

Abstract

Türkiye'de 1950'lerden başlayan plansız yerleşme ve sağlıksız yapılaşma günümüze kadar hızla artmıştır. Bu nedenle, başta büyükşehirler olmak üzere plansız yerleşmeler ve sağlıksız yapılaşmalar şehirlerin çeperlerinde oluşmaya başlamış, gecekondulaşmada ciddi düzeyde artış meydana gelmiştir. Şehirlerimizde mimarlık mühendislik hizmeti almamış sağlıksız yapılaşmaların dönüşümü için son olarak yapılan düzenleme 31/05/2012 tarihinde yasalaşan 6306 sayılı `Afet Alanları Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun`dur. Bu kanun uyarınca yaklaşık 6,7 milyon konutun dönüştürülmesi planlanmaktadır. Araştırma ile daha önce dönüştürülmüş bulunan alanlara ilişkin bir değerlendirme yapılarak bundan sonra yapılacak çalışmalar için tasarıma yönelik referans sonuçlar ortaya konulması hedeflenmiştir. Bu kapsamda TOKİ tarafından Aktaş, Demetevler, Gültepe ve Pamuklar yerleşimlerinde gerçekleştirilmiş gecekondu dönüşümleri araştırmaya konu edilmektedir. Bahsedilen yerleşimlerin değerlendirilmesinde ön değerlendirme ve kullanıcı memnuniyeti ölçümü aşamalarından oluşan iki aşamalı bir model geliştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda yerleşimlerin performans değerleri belirlenmiş, yerleşimlerin performans değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunup bulunmadığı saptanmış, kullanıcı memnuniyeti üzerinde anlamlı etkisi olan özellikler tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda ortaya çıkan sonuçlar çerçevesinde bundan sonra gerçekleştirilecek uygulamalarda daha başarılı sonuçlar alınması için öneriler getirilmiştir. Araştırma sonuçlarının gelecekte yapılacak uygulamalar bakımından faydalı olması ümit edilmektedir.

Unplanned settlement and unhealthy construction has increased rapidly beginning from 1950's to till today. For this reason, unplanned settlements and unhealthy constructions, especially in metropolitan cities, started to form on the walls of cities and squatters have increased significantly. The last regulation for the transformation of unhealthy constructions that have not received architectural and engineering services in our cities is dated 31/05/2012 law no 6306 `Afet Alanları Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun`. By this law, it is planned to convert approximately 6,7 million houses. The aim of the study was to evaluate the previously transformed areas and to provide reference results about design for future studies. In this context, the squatter transformations carried out by TOKİ in Aktaş, Demetevler, Gültepe and Pamuklar settlements are the subject of the research. In the evaluation of the mentioned settlements, a two-stage model consisting of pro evaluation and user satisfaction measurement stages has been developed. As a result of the research, the performance values of the settlements were determined, it was determined whether there were statistically significant differences between the performance values of the settlements and the features that had a significant effect on user satisfaction were determined. Within the framework of the results of the research, suggestions have been made in order to obtain more successful results in the applications to be carried out thereafter. It is hoped that the results of the research will be beneficial in terms of future applications.