Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sahip oldukları değer sistemlerinin demografik değişkenler açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırma ile sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sahip oldukları değer sistemlerinin belirlenmesi ve sahip oldukları değer sistemlerinin bazı demografik değişkenler (cinsiyet, sınıf, mezun olunan lise türü, ailenin aylık gelir durumu, anne eğitim düzeyi, baba eğitim düzeyi, yetiştiği yerleşim birimi ve üniversite eğitimi sürecinde konaklanan yer) açısından incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın çalışma gurubunu 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler ve Türkçe Eğitimi Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı'nda öğrenim görmekte olup gönüllük esasına göre araştırmaya katılan 292 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırma, tarama (survey) modelinde yapılandırılmıştır. Araştırma verileri çalışma grubunun tümüne eş zamanlı olarak uygulanan, araştırmacı tarafından oluşturulan değişkenlerin yer aldığı `Kişisel Bilgi Formu` ve Demirutku ve Sümer (2010) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan `Portre Değerler Anketi` ile elde edilmiştir. Verilerin analizi IBM SPSS 24.0 programı vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler öğretmen adaylarının `Portre Değerler Anketi`nin geneline ilişkin verdikleri cevaplar incelendiğinde genel ortalamanın `Bana benziyor` (Yüksek) düzeyinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Cinsiyet, sınıf, ailenin aylık gelir durumu, baba eğitim durumu, yetişilen yerleşim birimi, üniversite eğitimi sürecinde konaklanan yer değişkenlerinde değer sistemi alt boyutlarının bazılarında istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık tespit edilmiş, mezun olunan lise türü ve anne eğitim durumu değişkenlerinde ise istatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık olmadığı saptanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak çeşitli öneriler sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Değer eğitimi, değer sistemleri, sosyal bilgiler, öğretmen adayları.

This research aims to determine the social studies pre-service teachers' value systems and to investigate these systems in terms of several demographic variables such as gender, class, high school, monthly income status of the family, mother's educational attainment, father's educational attainment, home town and accommodation during university education. The study group of the research, which is selected on voluntary basis, consists of 292 pre-service teachers who studied in the Department of Social Studies Education, Social Studies and Turkish Language Education Department in the Faculty of Education at Ömer Halisdemir University in 2015-2016 academic years. The research is designed in survey model. The research data was obtained through a 'Personal Information Form' which includes variables created by the researcher and through 'Portrait Values Questionnaire' adapted into Turkish by Demirutku and Sümer (2010). Data collection tools were conducted concurrently and the data was analyzed through IBM SPSS 24 program. According to the social studies pre-service teachers' answers to the Portrait Values Questionnaire in general, it was concluded that the general average was at `Looks like/Resembles me` (High) level. While a significant difference was observed in some of the sub-dimensions of value system in terms of the variables of gender, class, monthly income status of the family, father's educational attainment, hometown and accommodation during university education, no significant difference in terms of the variables of high school and mother's educational attainment was detected statistically. Various suggestions were made in accordance with the research results.Key Words: Value education, value systems, social studies, pre-service teachers.