İstanbul ili Tuzla ilçesi sismik tehlike analizi ve geoteknik tehlikelerin değerlendirilmesi

Abstract

Depremler sırasında ve sonrasında meydana gelen hasarlar yalnızca yapı hasarları ile sınırlı değildir. Daha önce yaşanmış depremlerden gözleyebildiğimiz gibi hasarlar; zemin ve kaya şevlerindeki kaymalar, oturma problemleri, mukavemet ve rijitlik kayıpları, yanal yayılmalar, zemin sıvılaşması ve zemin büyütmesi şeklinde olabilmektedir. Adı geçen her bir hasarın aslında `Geoteknik Tehlike` başlığında incelenmesi daha doğru olacaktır. Depremin tetiklemesi ile oluşabilecek geoteknik tehlikeler aslında her türlü zemin veya kaya koşullarında öngörülebilirdir. Deprem tehlikesine maruz mevcut yerleşimlerin veya planlanan yerleşimlerin bu geoteknik tehlikelerden hangisine muhatap olacağı ise geoteknik deprem mühendisliğinin konusudur. Günümüzde gerek belediyelerin gerekse diğer kamu ve özel kuruluşların talepleri ile yapı projesinden önce sondaj çalışmaları yapılmaktadır. Hemen her bölgeye ait çok sayıda ve değişik kaliteye sahip sondaj verileri, geniş bir veri bankası oluşturmaktadır. Bu veri bankasının içinde ise mühendislik tasarımlarında kullanılabilecek geoteknik verileri bulabilmek ve sondaj verilerini düzenleyen yer bilimcilerin bakış açılarından mühendislik tasarımına geçiş yapabilmek oldukça zor olabilmektedir.Bu amaçla, tezde İstanbul'da oldukça geniş bir yerleşim alanına sahip yaklaşık 220 bin nüfusu barındıran ve mevcut bina sayısı 30 binden fazla olan Tuzla ilçesi seçilmiştir. Tez çalışmasında bölgenin olasılıksal sismik tehlike değerlendirmesi yapılmıştır. Daha sonra bölgenin jeolojik formasyonları araştırılarak formasyonların geoteknik özellikleri değerlendirilmiştir. Geoteknik değerlendirmeler kapsamında kritik görülen jeolojik formasyonlar üzerinde geoteknik mühendisliği analizleri (sıvılaşma ve zemin büyütmesi) yapılmıştır.

Damages occuring while and after earthquakes are not limited to structure damages only. As we can observe from earthquake damages occured before; they can be in the form of shifts in soil and rock slopes, settlement problems, loss of strength and rigidity, lateral spreading, soil liquefaction and site amplification. In fact, for every individual forms of damages, said before, it would be more accurate to examine them in title of `Geotechnical Hazard.` Geotechnical hazards that may occur because of triggered by the earthquake, are predictable in any ground or rock conditions. Existing or planned residential settlements exposed to hazards are to be addressed to which of these geotechnical hazards is the subject of geotechnical earthquake engineering. Today, with the demands of both municipalities and other public or private organizations, drilling operations are carried out before construction project. Drilling data, which are related to almost every region, numerous and has different quality, constitute a large data base. In this data base, it can be quite difficult to find geotechnical data, which can be used in engineering design and to make transition from the perspectives of geologists who arrange drilling data to engineering design.For this purpose; thesis, Tuzla district, which has quite large residential area in İstanbul, hosting 220 thousand inhabitants and existing buildings number is more than 30 thousand, is selected. So in this thesis probabilistic seismic hazard assessment has been made. Later, geological formations in this region were investigated and geotechnical characteristics of these formations were evaluated. In the extension of evaluations, geotechnical engineering analysis ( liquefaction and site amplification) were made on the geological formations that are seen critical in this context.