5-8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarının etkinlikler temelinde eleştirel düşünme standartları bakımından incelenmesi

Abstract

Fen öğretim programında; araştırmacı kimliğinin, düşünme becerilerinin ve bilimsel süreç becerilerinin öğrencilere kazandırılması amaçlanmaktadır. Düşünme becerileri içerisinde yer alan eleştirel düşünme becerisi, yapısal özellikleri ve bireylere kazandırması hedeflenen nitelikleri açısından öğretim sürecinde önemle üzerinde durulması gereken becerilerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Eleştirel düşünme becerisinin kazandırılmasında bazı standartlar yer almaktadır. Bu standartlar alan yazında; `Açıklık`, `Doğruluk`, `Önem/Alaka`, `Yeterlilik`, `Derinlik/Genişlik` ve `Kesinlik` olarak belirlenmiştir. Eleştirel düşünme standartları, düşüncenin mantık çerçevesi içerisinde olmasını ve bu standartlardan geçebilmesini gerektirmektedir. Bu araştırmada;5-8. sınıf düzeylerine ait fen bilimleri ders kitapları, üniteler içerisinde yer alan etkinlikler temelinde eleştirel düşünme standartları bakımından incelenmiştir. Araştırmada nitel araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın veri kaynağı Isparta ilinde kullanılan ortaokul fen bilimleri ders kitaplarından oluşmaktadır. Veri toplama yöntemi olarak doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise betimsel analiz yöntemine başvurulmuştur. Yapılan analiz doğrultusunda standartlar ve alt boyutları genel olarak ele aldığında ders kitaplarının; açıklık ve doğruluk standartlarına göre hazırlandığı ancak diğer standartların (önem/alaka, yeterlilik, derinlik/genişlik ve kesinlik standartları) yeterli düzeyde karşılanmadığı tespit edilmiştir. Sınıflar bazında elde edilen sonuçlara bulgular kısmında ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir.

In the science curriculum; the aim of this course is to provide researcher identity, thinking skils and scientific process skills to the students. Critical thinking skill, which is one of the thinking skills, is one of the skills that should be emphasized in the teaching process in terms of its structural characteristics and the qualities that are aimed to gain to individuals. There are some standards in the acquisition of critical thinking skills. These standards are defined in the literature as `Openness`, `Accuracy`, `Importance / Relevance`, `Competence`, `Depth / Width` and `Accuracy`.Critical thinking standards require that the thought be within the framework of logicand be able to pass through these standards.Inthisstudy; 5-8th science textbooks belonging to grade levels were examined in terms of the standards of critical thinking on the basis of activities within the units. Qualitative research model was used in the study. The data source of there search consists of secondary school science textbooks used in Isparta. Document analysis method was used as datacollectionmethod. Descriptive analysis method was used for data analysis. When the standards and sub-dimensions are considered in general in line with the analysis, the textbooks; it was determined that the standards were prepared according to the standards of clarity and accuracy, but other standards (importance / relevance, proficiency, depth / width and precision standards) were not adequately met. The results obtained on the basis of classes are detailed in the findings section.