Türkiye`de 1994 ve sonrasında yaşanan krizlerin insani gelişme endeksine etkisi

Abstract

İkinci Dünya Savaşı'na kadar ekonomik büyüme ile eşdeğer tutulan kalkınma kavramı, özellikle savaş sonrasında insan odaklı bir kavrama dönüşmüştür. Yaşanan krizlerden çıkmaya çalışan, ekonomik olarak yeniden yapılanan ve küreselleşme sürecine giren ülkeler büyümenin tek başına yeterli olmadığı ve büyüme gösteren her ülkenin kalkınma yaşamadığı konusunda birleştiler. Bu sebeple Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (United Nations Development Programme- UNDP) sağlık, eğitim ve gelir unsurlarıyla insani gelişme adına bir ölçüt oluşturmuştur. 1990 yılından itibaren birçok ülke için hesaplanan ve her sene yayımlanan rapor; insani gelişmede gelir ile birlikle beşeri unsurların da yaşam kalitesinde önemli olduğunu vurgulamaktadır. Bu çalışmada; 1990 sonrasında Türkiye'de yaşanan ekonomik krizlerin insani gelişme endeksine ne şekilde etki ettiği ve insani gelişmeyi ülkede en çok etkileyen bileşenler üzerinde durulmuştur. Ekonomik krizlerin ardındaki yıllarda insani gelişme bileşenleri üzerinde varsayımlar yapılarak endeks rakamının değişimi konusunda tahminler ve karşılaştırmalar yapılmıştır.

The concept of development, which was equivalent to economic growth until the Second World War, has turned into a people-oriented concept, especially after the war. The countries that was trying to emerge from the crises, restructured economically and entered the process of globalization have joined together that growth was not enough and thar every developing country did not experience development. Fort his reason, United Nations Development Programme (UNDP) established a criterion for human development with health, education and income. The report, which is calculated for many countries since 1990 and publishes every year, emphasizes the importance of income in human development as well as the human factors in terms of quality of life.This study focusses on how to influence human development index the economic crisis in Turkey after 1990 and besides the most important components affecting human development in the country are emphasized. Estimates and comparisons about the change of the index number are made by making assumptions on human development components in the years following economic crises.