Lojistik maliyetlerin muhasebeleştirilmesi ve bir uygulama örneği

Abstract

Askeri kökenli bir kavram olan lojistik, 1905 yılında `ordu` kelimesiyle birlikte kullanılmıştır. II. Dünya Savaşından sonra sivil hayatta da kullanılmaya başlanan lojistik, 1963 yılında işletme literatürüne girmiştir. Lojistik, kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak için hammadde ve malzemelerin üretim noktasından tüketim noktasına kadar ulaşmasının etkin bir şekilde planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesi faaliyetlerini kapsar. Lojistik faaliyetlerin başlıca amacı; müşteri hizmetlerinin kaliteli olması, kaynak ve yatırımların doğru kullanılarak rekabet avantajı sağlamasıdır. Lojistik faaliyetleri müşteri memnuniyetini en üst seviyeye çıkararak satış ve karlılığın arttırılması için taşıma, depolama, elleçleme, paketleme, katma değerli işlemler, muayene ve gözetim hizmetleri, gümrüklemeden oluşan fonsiyonların en etkin şekilde kullanılması gerekmektedir. Lojistik maliyetler, ürünün üretim noktasından tüketim noktasına kadar yapılan tüm işlere yönelik oluşan maliyetlerdir. Lojistik maliyetlerin, toplam maliyetler içindeki payı günden güne artmakta olup işletme açısından önemli ve doğru kararların alınmasında yardımcı olur. Bu sırada oluşan maliyet unsurları ise müşteri hizmetleri maliyeti, stok bulundurma maliyetleri, taşıma maliyetleri, depolama maliyetleri, üretim planlaması maliyetleri, sipariş süreci ve bilgi sistemleri maliyetleri, birim miktar maliyetleri, sigorta maliyetleri, gümrükleme maliyetleri şeklindedir. Maliyet Hesapları, Tekdüzen Hesap Planı'nın 7 nolu hesap grubunda incelenmektedir. 7A seçeneğinde lojistik işletmeler açısından lojistik maliyetler 74 Hizmet Üretim Maliyeti hesabında ele alınmaktadır. Lojistik maliyet unsurları yönetim muhasebesi kapsamında 8 nolu hesap kalemiyle muhasebeleştirilmektedir. Lojistik Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesi, Türk Muhasebe Standartlarına göre ise `TMS 2 Stoklar`, `TMS 16 Maddi Duran Varlıklar`, `TMS 23 Borçlanma Maliyetleri`, `TMS 39 Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçme`, `TMS 21 Kur Değişiminin Etkileri` ve `TMS 17 Kiralama İşlemleri` Standartlarıyla açıklanmaktadır.

Based on the military lexicon, the initial use of the word logistics could be dated to back to 1905 when it was used in connection with the word `army`. Following the Second World War, logistics came to be used in civilian life as well and made its way to business literature from the 1963 onward. Logistics refers to the process of effectively planning, implementing and coordinating the movement of resources and raw materials from the point of production to the point of consumption in order to meet individuals' needs. The basic purposes of logistics activities are to increase the quality of customer services, and to achieve competitive advantage through an effective use of resources and investments. Logistics activities require that a plethora of functions consisting of transportation, storage, handling, packaging, value-added operations, inspection and supervisory services, and customs clearance are effectively processed in order to maximize customer satisfaction and sales/profits. The logistics costs are the costs that are incurred in undertaking activities from the initial production to final consumption. The share of logistics costs in total costs is becoming increasingly greater, rendering it all the more significant for businesses to make right logistics decisions. The major cost components that logistics activities produce are customer services costs, inventory costs, transportation costs, storage costs at warehouses, costs of production planning, order processing and information systems costs, per unit costs, insurance costs and customs clearance costs. According to Turkish Uniform Accounting System, cost accounting accounts are listed in Group-7 of the chart of accounts. Logistics costs are recorded under the 74-Costs of Services Production account of the Group 7/A of the uniform chart of accounts. The logistics costs components are recorded in Group 8 of the chart of accounts corresponding to Management Accounting accounts. The accounting of logistics costs are based on the premises put forward by the following Turkish Accounting Standards: TAS 2 Inventories, TAS 16 Property, Plant and Equipment, TAS 23 Borrowing Costs, TAS 39 Financial Instruments: Recognition and Measurement, TAS 21 The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates, and TAS 17 Leases.