Di helbestên Kanî de muzîk

Abstract

Şiir müziği, Dünya Edebiyatı‟nda ve Kürt Edebiyatı‟nda şairlerin veaydınların odak noktası olmuştur. Şiir müziği iki kategoriye ayrılır; Dış müzik ve içmüzik. Dış müzik aruz ve kafiye içerir, iç müzik de çeşitli müzikal enstürümanlariçerir. Kani, Erbil şehrinin olağanüstü bir şairiydi. Şiirleri güzel sözler ve çekicimüzik ritmiyle doludur ancak ne yazık ki bu şiirleri üzerinde çok az akademikçalışmalar yapılmıştır.Kani başlangıçta eserlerinde basit bir dil kullanmıştır. Bununla birlikte dahasonra şiir dilini geliştirip genişlettirdi ve temel olarak şiirin müziğine odaklandı.Şairin şiirleri zamanın diğer ünlü şairlerinin şiirleri kadar başarılıdır. Klasik edebiyatve hece ölçüsü tarzında şiirler yazdı. Kani şiirlerinin çoğunu Arap edebiyatının aruzvezniyle yazmıştır. Ancak bazı şiirlerinde beşli (muhammes) hece ölçüsünü dekullanmıştır. Şüphesiz o devirde hece ölçüsü Kürt Edebiyatı için yenilikçi birhareketti. Kafiye konusunda da şair, tekli ve çiftli kafiyeyi de kullanmıştır. Şairimizbirkaç gazel, birkaç rubai, tek beyitli ve 5li hece ölçüsünü (muhammes) dekullanmıştır. Yine aynı şekilde şair şiirlerinde; hiciv, medhiye, tasavvuf, din, aşk vevatan konusunu da sıkça işlediği konular arasında yer almıştır.Anahtar Kelimeler: Kani, Müzik, Şiir, Ağırlık, Kafiye.SayfaSayısı: 115.Tez Danışmanı: Doç. Dr. Nesim Sönmez

The Music of Poetry, in the World literature and Kurdish literature, has beenthe focal point of poets and intellectuals. Music of poetry is divided into twocategories: External music and internal music. External music includes meter andrhyme and internal music includes a number of different musical devices. Kani wasan outstanding poet of Hawler city. His poems are filled with lovely words andattractive musical rhythm; however, the least academic research has been conductedon his works. At the beginning, Kani utilized a simple language in his works.Nonetheless, later on, he developed and broadened his poetic language andmainlyfocused on the music of his poetry. His collections of poetry are as important as theworks of other eminent poets of his time; he wrote classical and local poems.Kaniwrote most of his poetry utilizing Arabic Arooz rhyme scheme, However, insome of his lyrics, he also employed iambic rhyme scheme, which at that time wasconsidered as an innovation. In terms of rhyme, he employed rhyme unity anddouble-rhyme unity. Overall, the poet employed some lyrics, quatrains, monostichand quintuples. Moreover, he wrote satire, sarcasm, praise, Sufism, love as well aspatriotic poems.KeyWords: Kani, Music, Poetry, Meter, Rhyme.Quantity of Page: 115Supervisor: Doç. Dr. Nesim Sönmez