Romantik ilişkide psikolojik şiddet, algılanan sosyal destek ve öz yeterlik ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Yakın ilişkide kadına yönelik psikolojik şiddetin etkisinin birikimli olarak ortaya çıkması ve fiziksel şiddet gibi net bir şekilde dışarıdan gözlemlenememesi nedeniyle kadınlara sağlanacak olan desteğin ve yaşadıkları durumla baş edebilmelerinde öz yeterlik inançlarının önemli bir kaynak olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmanın amacı; romantik ilişkide psikolojik şiddetin algılanan sosyal destek ve öz yeterlik inancıyla ilişkisini, bu değişkenlerin çeşitli demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını ve fiziksel, cinsel, ekonomik şiddet kontrol altına alınarak algılanan sosyal desteğin ve öz yeterliğin psikolojik şiddeti nasıl yordadığını araştırmaktır. Araştırmanın I. çalışma grubunu, Türkiye'de yaşayan ve ilişkisi olan 396 kadın oluşturmuştur. Araştırmanın II. çalışma grubunu, Türkiye'de yaşayan ve ilişkisi olan 178 kadın oluşturmuştur. Araştırmada veri toplamak amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen 'Demografik Bilgi Formu', Cankardaş-Nalbantçılar (2018) tarafından geliştirilen 'Yakın İlişkilerde Psikolojik Şiddet Ölçeği', Eker ve Arkar (1995) tarafından Türkçe'ye uyarlanan 'Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği' ve Yıldırım ve İlhan (2010) tarafından Türkçe'ye uyarlanan 'Genel Öz Yeterlik İnanç Ölçeği', Akpınar (2011) tarafından Türkçe'ye uyarlanan 'Aile İçi Şiddetle Başa Çıkma Öz Yeterlik Ölçeği' uygulanmıştır. Elde edilen bulgular sonucunda; yakın ilişkide psikolojik şiddetin, algılanan sosyal destek ve öz yeterlik ile negatif ve anlamlı, algılanan sosyal desteğin, öz yeterlik ile pozitif ve anlamlı bir ilişkisi olduğu bulunmuştur. Yakın ilişkide psikolojik şiddet ile yaş, kadının eğitim düzeyi, partnerin bir işte çalışması, çocuk sahibi olma, ilişki durumu, ilişki süresi, aile tarafından fiziksel ve ekonomik şiddete maruz kalma ve partneri tarafından fiziksel, ekonomik ve cinsel şiddete maruz kalma değişkenleri anlamlı bulunmuştur. Algılanan sosyal destek ile yaş, kadının eğitim düzeyi, partnerin eğitim düzeyi, partnerin bir işte çalışması, çocuk sahibi olma, ilişki durumu, ilişki süresi, aile tarafından fiziksel ve ekonomik şiddete maruz kalma ve partneri tarafından fiziksel, ekonomik ve cinsel şiddete maruz kalma değişkenleri anlamlı bulunmuştur. Öz yeterlik ile kadının bir işte çalışması, tanışma şekli, aile tarafından fiziksel ve ekonomik şiddete maruz kalma ve partneri tarafından fiziksel, ekonomik ve cinsel şiddete maruz kalma değişkenleri anlamlı bulunmuştur. Yakın ilişkide psikolojik şiddetin yordanmasına ilişkin yapılan çoklu regresyon analizi sonucunda, 'fiziksel, ekonomik, cinsel şiddet' ve 'algılanan sosyal destek' anlamlı yordayıcılar olarak bulunmuşken, 'öz yeterlik' anlamlı yordayıcı olarak bulunmamıştır. Elde edilen bulgular alan yazında tartışılmış, şiddetin önlenmesine ve kadınların rehabilitesine yönelik önerilere yer verilmiştir.Anahtar Sözcükler Şiddet, yakın/romantik ilişkide psikolojik şiddet, algılanan sosyal destek, öz yeterlik, kadın.

Due to the cummulative effect of psychological violence agianst women in close relationships and having less visible effects than physical violence, self-efficacy beliefs are thought to be important in providing social support and coping of the women who faced psychological violence in their relationships. The aim of the present study is to investigate the relationship between psychological violence and perceived social support and self-efficacy beliefs in romantic relationship, whether these variables differ according to various demographic variables, and how physical, sexual and economic violence is controlled and how perceived social support and self-efficacy predict psychological violence. The sample of the first study consists of 396, and second study 178 women who is in a romantic relationship and living in Turkey. In order to collect the data, 'Demographic Information Form' that was developed by the researcher, 'Psychological Violence in Close Relationships Scale' that was developed by Cankardaş-Nalbantçılar (2018), 'Multidimensional Scale of Perceived Social Support' that was adapted into Turkish by Eker & Arkar (1995), 'General Self-Efficacy Scale' that was adapted into Turkish by Yıldırım & İlhan (2010), and 'Domestic Violence Coping Self Efficacy Scale' that was adapted into Turkish by Akpınar (2014) were applied. The results indicated that psychological violence in close relationships had significant negative correlations with percieved social support and self-efficacy. Also, perceived social support and self-efficacy had significant positive correlation with self-efficacy. For psychological violence in close relationships, there were significant group differences for age, education level, partners' employment, having children, relationship status and duration, physical and economical violence by the family and physical, economical and sexual violence by the partner. Similarly, for perceived social support, there were significant group differences for age, education level of the participant and partner, partners' employment, having children, relationship status and duration, physical and economic violence by the family and physical, economic and sexual violence by the partner. For self-efficacy, there were significant group differences for employment of the woman, how the woman met her partner, physical and economical violence by the family and physical, economic and sexual violence by the partner. Finally, multiple regression analyses revealed that while psychological violence in close relationships was significantly predicted by physical, economical and sexual violence and perceived social support; self-efficacy did not have a predictor role. The findings were discussed in light of the relevant literature and suggestions for prevention of violence and rehabilitation of women were presented.Key WordsViolence, psychological violence, close/romantic relationship, percieved social support, self-efficacy, woman.