Evli bireylerde kendilik algısı, algılanan eş davranışları, ilişkide yükleme tarzları ve çift uyumu ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Son yıllarda, özellikle kadının iş dünyasında aktif olarak yer alması, eğitim, ekonomi ve sosyal alanlardaki değişmeler, aile kavramına yönelik bakış açısını değiştirmiştir. Bu değişimler evlilik ilişkilerini etkilemiş ve bu alanda yapılan çalışmaların sayısını arttırmıştır. Evlilik araştırmalarına özgün bir çalışma olarak eklenerek, evli bireylerin kendilerine, eşlerine ve evliliklerine yönelik farkındalıklarını artıracağı düşünülen bu çalışmanın amacı; evli bireylerin sahip olduğu kendilik algıları, eş değerlendirmeleri, yükleme tarzları ve çift uyumlarını çeşitli değişkenler açısından ele almaktır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye'nin çeşitli illerinde yaşayan ve en az bir yıldır evli olan 376 kadın ve erkek birey oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama araçları olarak, 'Demografik Bilgi Formu' (DBF), 'Evlilik Uyumu Ölçeği' (EUÖ), 'Sosyal Karşılaştırma Ölçeği' (SKÖ), 'Birtchnell Eş Değerlendirme Ölçeği' (BEDÖ) ve 'İlişkilerde Yükleme Ölçeği' (İYÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmıştır. Normallik testleri ve uç değerleri belirlemek için Mahalanobis testi yapılmıştır. Ölçeklerin iç tutarlılıkları analiz edilerek, araştırmanın amacı çerçevesinde; kendilik algısı, eş değerlendirme, yükleme tarzları ve evlilik uyumu arasında ilişkileri tespit edebilmek amacıyla Pearson korelasyon analizi uygulanmıştır. Kendilik algısı, eş değerlendirme ve yükleme tarzlarının, evlilik uyumunun yordayıcıları olup olmadığını belirlemek amacıyla regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonucunda, araştırmaya katılan kadın ve erkeklerin sadece eş değerlendirmeleri arasında cinsiyet açısından farklılaşma olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Evlilik uyumunun en güçlü yordayıcısının ilişkide yükleme tarzları alt boyutu olan sorumluluk olduğu, eş değerlendirmenin kontrolcülük ve kopukluk alt boyutlarının ise evlilik uyumu ile yüksek ilişkili olduğu bulunmuştur. Değişkenler arası ilişkilere bakıldığında, kendilik algısı ve eş değerlendirme alt boyutu olan güvenilebilirliğin evlilik uyumu ile pozitif yönde; eş değerlendirme alt boyutları olan kontrolcülük, kopukluk ve bağımlılığın ve ilişkide yükleme tarzları nedensellik ve sorumluluk alt boyutlarının ise evlilik uyumu ile negatif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Demografik değişken olan evliliği önerme/önermeme/kararsız kalma durumunun ise tüm değişkenler ile pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Elde edilen bulgular alan yazın çerçevesinde tartışılmış ve araştırmaya yönelik önerilere yer verilmiştir.

In recent years, how family concept is evaluated has differed especially due to women's active employment, changes in education, economy and social fields. These changes affected the marital relations and increased the number of studies in this field. The aim of this study was to increase the awareness of married individuals towards themselves, their spouses and their marriages by exploring the relationship with new variables. The aim of this study was to examine self-perceptions, couple assessments, attribution styles, and couple adjustment cohesion of married individuals in terms of various variables. Study group of the study constituted 376 men and women who are married at least for one year. For data collection, 'Demographic Information Form', 'Marital Adjustment Test', 'Social Comparison Scale', 'Birtchnell Partner Evaluation Scale' and 'Relationship Atrribution Measure were used. SPSS package program was used for data analysis. The internal consistency of the scales was analyzed and within the scope of the aim of the research; Pearson correlation analysis was used to determine the relationships between self-perception, spouse assessment, attribution styles, and marital adjustment. Regression analysis was performed to determine whether self-perception, spouse assessment and attribution styles were predictors of marital adjustment. As a result of the study, gender differences were found to be significant for couple assessment subscales. It was found that the most powerful predictor of marital adjustment was responsibility, which was a sub-dimension of relationship attributional style, and the control and disconnection sub-dimensions of the partner evaluation were highly related to marital adjustment. When the relationships between the variables were examined, self-perception and credibility, which is the sub-dimension of partner evaluation, were positively correlated with marital adjustment; also, the sub-dimensions of co-evaluation, control, disconnection and dependence, and relationship styles, and causality and responsibility sub-dimensions were found to be negatively related to marital adjustment. It was found that recommend/not recommend/being indecisive to recommend marriage to others was positively related to all variables. The findings were discussed within the framework of the literature and suggestions for future research were included.