Molla Sadra`nın Kur`an yorumu

Abstract

Molla Sadrâ'nın Tefsîrü'l-Kur'âni'l-Kerîm isimli eseri aklî, naklî, kelâmî, tasavvufî ve felsefî açıdan önemli bir konuma sahiptir. Molla Sadrâ, 979/1571 yılında siyasî, içtimaî, iktisadî, kültürel ve dinî yapı itibarıyle parlak bir ortamda Şirâz'da dünyaya gelmiştir. Aklî ilimlerde İslam filozoflarından `Mîr Dâmâd` olarak şöhret bulmuş Seyyid Muhammed Bakır Esterâbâdî'den (v. 1040/1631) ders almıştır. Naklî ilimler noktasında, hocası şeyh Bahattin el-Amulî'den istifade etmiştir. Almış olduğu eğitimle yetinmeyerek on beş yılını inzivaya çekilerek Kûm şehrine yakın Kehek Köyü'nde geçirmiştir. Orada müşahedede (uzun düşünme) ve manevî amellerde bulunmuştur. Onun irfânî eserleri bu dönemin ürünüdür.Yaklaşık on beş yıl sonra Şirâz'a dönerek Allahverdi Han'ın yaptığı medresede ders vermeye başlamıştır. Vefatına kadar orada kalarak değişik ilimlere dair ders vermiş olan Molla Sadrâ; tefsîr, hadîs, kelâm, fıkıh, tasavvuf, felsefe gibi disiplinlerde kırkı aşkın eser kaleme almıştır. Felsefecilerin düşüncelerinde ve kelâmcıların tartışmalarında uzun yıllar sarfetmesinden dolayı pişman olduğunu söyleyen Molla Sadrâ, birikimini Kur'ân'ın anlaşılmasında istihdam ederek Allah'ın kelâmının yorumlamasına başlamış, ancak on sûrenin ve birkaç âyetin tefsîrini yapabilmiştir. Ömrü yetmediğinden, hacimli bir tefsîr yazma düşüncesini hayata geçirememiştir. Müfessirin bu sekiz ciltlik tefsîri, ihtiva ettiği; Kur'ân tarihi, Kur'ân ilimleri, hadîs, fıkıh, lugat, belâğat, tasavvuf, kelâm, felsefe gibi bilimlere ait konular açısından zengin olup tefsîrler arasında önemli bir yere sahiptir.Molla Sadrâ, Tefsîrü'l-Kur'âni'l-Kerîm adlı eserinde anlam katmanlığının çokluğuna önem vermiştir. İlkin âyetlerin zâhir manasına değindikten sonra onları bâtınî olarak da yorumlamıştır. O, Şiî olmasına rağmen tefsîrinde taassuptan uzak bir üslup izlemiştir. Kendisi filozof bir müfessir olduğundan dolayı bazen mezhebi olan Caferîyye'ye tabi olmuş, bazen de farklı düşünmüştür. Filozoflardan övgüyle bahsedip onlardan alıntılar yapmakla beraber kelâmcıları ve kelâmî ekollerin görüşlerini çetin bir şekilde eleştirmiştir.Zâhir-bâtın uyumuna önem veren müfessir, Ehl-i Beyt'in rivayetleri yanında Ehl-i Sünnetten gelen rivayetleri de tefsîrinde yer vermiştir. Şiir, kıraât, iştikâk ve nahive yer verip kendi tercihi doğrultusunda âyetleri yorumlamıştır.Tezimiz, müfessirin Tefsîrü'l-Kur'âni'l-Kerîm isimli eserinin yorum yöntemi çalışmasından ibarettir. Kur'ân'ı yorumlarken kullanmış olduğu medotları incelemek ve Sünnî-Şiî tefsîrlerden faydalanarak hazırlanan bu eserin zenginliğini ortaya çıkarmak hedeflenmiştir.

Mullah Sadra's work `Tefsiru'l-Kuranı Kerim` has a significant place in theological, philosophical, jurisprudential and mystical aspects.Mullah Sadra was born in 979/1571 in the economically, socially, culturally and religiously bright athmosphere of shiraz. He took lessons from sheikh Muhammed Bakır Esterabadi who was known as `Mîr Dâmâd` by social studies. He weathered upon his master sheikh Bahattin el Amuli in Nakli Learning For not being satisfied by schooling, he spent 15 years in Kehek village near Kum city. He practiced meditction and good deeds there. His knowledge Works are products of this era. After having come back Shiraz fifteen years later. He instructed in Allah verdi Han's madrasah. Mullah Sadra wrote more than forty Works bosed on interpretation, hadith, Islamic theology, figh, tasawwuf and philosophy saying regretting spending long time by philosophers ideas and Islamic theologists arguments, he started interpreating the Holy Quran. However, he could only interpreate ten Surahs and a few verses of Quran. His eight volume work has on important place in the aspects of history of Quran, Quran studies, hadith, figh, lexicon, rhetoric, tasawwuf, Islamic theology and philosophy.In his work `Tefsirul Kuran` Mullah Sadra, emphesized the importance of plenty meanings. After mentioning zaher meaning of the verses, he also interpreated them Botın(symbolicaly) Despite being shiite, he had a pen without bigotry. Because he was a philosophic interpreter, he adopted the teaching of his sect Caferriye and also, he had different ideas Although he quated from a lot of philosophers, he also criticized them harshly. Giving importance to the Zaher-Batin unity, he also included stories of Ehlibeyt and Ehli Sünnet our thesis is about the way of interpreating of ` Tefsirul Kuran` by Mullah Sadra. The methads he used interpreating Kuran and revelating the richness of his work by using Sunni-Shiit interpreations in his work are the main purposes.