Aziz Mahmud Hüdâyî`nin dîvân-ı ilâhîyat`ı ile Johann Wolfgang Von Goethe`nin doğu-batı dîvânı`nda tasavvuf

Abstract

Bu tezimiz mukayeseli bir çalışmadır. Bu tezde, Aziz Mahmûd Hüdâyî'nin Divân'ı İlâhîyat'ı ile Johann Wolfgang von Goethe'nin Doğu-Batı Divânı'nda Tasavvuf konusu incelenmiştir. Öncelikle, tasavvufun genel mahiyeti hakkında bilgiler verilmiştir. Bilahare, Hüdâyi'nin yaşadığı dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve edebi karakteri irdelenmiştir. Hüdayi'nin hayatı, ilmî, edebî ve manevî şahsiyeti hakkında bilgiler sunulmuştur. Onun kurmuş olduğu Celveti Tarikatı ele alınarak, Hüdâyî Yolu anlatılmış ve Hüdâyi'nin duasının tesirinden bahsedilmiştir. Yine aynı şekilde Goethe'nin yaşadığı dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve edebi karakteri incelenmiştir. Goethe'nin İslam Dini ile ilgili görüşleri ele alınarak, onun doğuya olan ilgisi ele alınmıştır. Daha sonra Doğu-Batı Divanı hakkında bilgiler verilerek, Goethe'de Allah, Kur'an ve Peygamber tasavvuru hakkında bilgiler sunulmuştur. Her iki divandaki ilahi aşk, Allah ve Peygamber tefekkürü konuları tasavvufi açıdan incelenmiştir. Tezin son kısmında ise her iki şahsiyetin ve eserin mukayesesi yapılmaya çalışılmıştır.

Bu tezimiz mukayeseli bir çalışmadır. Bu tezde, Aziz Mahmûd Hüdâyî'nin Divân'ı İlâhîyat'ı ile Johann Wolfgang von Goethe'nin Doğu-Batı Divânı'nda Tasavvuf konusu incelenmiştir. Öncelikle, tasavvufun genel mahiyeti hakkında bilgiler verilmiştir. Bilahare, Hüdâyi'nin yaşadığı dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve edebi karakteri irdelenmiştir. Hüdayi'nin hayatı, ilmî, edebî ve manevî şahsiyeti hakkında bilgiler sunulmuştur. Onun kurmuş olduğu Celveti Tarikatı ele alınarak, Hüdâyî Yolu anlatılmış ve Hüdâyi'nin duasının tesirinden bahsedilmiştir. Yine aynı şekilde Goethe'nin yaşadığı dönemin siyasi, sosyal, kültürel ve edebi karakteri incelenmiştir. Goethe'nin İslam Dini ile ilgili görüşleri ele alınarak, onun doğuya olan ilgisi ele alınmıştır. Daha sonra Doğu-Batı Divanı hakkında bilgiler verilerek, Goethe'de Allah, Kur'an ve Peygamber tasavvuru hakkında bilgiler sunulmuştur. Her iki divandaki ilahi aşk, Allah ve Peygamber tefekkürü konuları tasavvufi açıdan incelenmiştir. Tezin son kısmında ise her iki şahsiyetin ve eserin mukayesesi yapılmaya çalışılmıştır.