Kıbrıs Barış Harekâtı ve Erzincanlı Kıbrıs Gazileri

Abstract

Konumu itibariyle tarih boyunca çeşitli devletlerin hâkim olmaya çalıştığı bir ada olan Kıbrıs, 1571 yılında Osmanlı egemenliğine geçmiş ve 308 yıl gibi uzun bir süre Osmanlı hâkimiyetinde kalmıştır. Kıbrıs'ın idaresi, Rus tehlikesi nedeniyle geçici olarak 1878 tarihinde İngiltere'ye bırakılmıştır. İngiltere, 1960 yılına kadar Kıbrıs'a hâkim olmuştur. Adanın İngiltere'ye devri Rumları harekete geçirmiş, Rumlar Enosis'i gerçekleştirmek için çeşitli faaliyetlerde bulunmuşlardır. Türklere karşı 1955'te EOKA terör örgütünü kurmuşlardır. Kendilerini korumak amacıyla Kıbrıslı Türkler de Rum saldırılarına karşı 1958'de Türk Mukavemet Teşkilatı'nı kurmuşlardır. 1960'da Türkiye, İngiltere ve Yunanistan'ın güvencesi altında Kıbrıs'ta cumhuriyet ilan edilmiştir. Fakat yeni kurulan bu cumhuriyet uzun süreli olmamıştır. Çünkü Rumların Türklere karşı sistemli saldırıları sonucu Kıbrıs Cumhuriyeti yıkılmıştır.Türklere karşı saldırıların yoğunlaştığı 1963, 1964 ve 1967 yıllarında Türkiye, bu saldırıları önlemek amacıyla girişimlerde bulunmuş ve bu girişimler sonucu Rumlar tarafından yapılan planlı katliamların önüne geçilmiştir. Rum Milli Muhafızları, Enosis'i gerçekleştirmek amacıyla 15 Temmuz 1974 yılında Kıbrıs'ta bir hükümet darbesi gerçekleştirmiş, Türkiye de garantörlük hakkını kullanarak Ada'da anayasal düzeni korumak için Kıbrıs'a müdahalede bulunma kararı almıştır. 20 Temmuz 1974'te başlayan Birinci Kıbrıs Barış Harekâtı üç gün sürmüş, ardından yapılan Cenevre Görüşmeleri'nden bir sonuç çıkmayınca Türkiye 14 Ağustos 1974'te İkinci Kıbrıs Barış Harekâtı'na başlamıştır. İkinci Harekâtta Türk Silahlı Kuvvetleri, Lefke-Lefkoşa-Magosa hattına kadar ilerlemiştir. Kıbrıs'a yapılan harekâta gönderilen askeri birlikler arasında Türkiye'nin her ilinden askerler yer aldığı gibi Erzincan ilinden giden askerlerimizde olmuştur. Harekâta katılan askerlerimiz bugün `Muharip Gazi` unvanlarını taşımaktadırlar. Erzincanlı gazilerle yapılan görüşmelerde gaziler harekât sürecini ve bu süreçte yaşadıklarını dile getirmiş ve tanık oldukları olaylar hakkında bilgiler vermişlerdir.Anahtar Kelimeler: Kıbrıs, TMT, EOKA, Enosis, Garantörlük Anlaşması, Barış Harekâtı, Cenevre Görüşmeleri, Kıbrıs Gazileri.Sayfa Sayısı: 125Tez Danışmanı: Doç. Dr. Abdulaziz KARDAŞ

Cyprus, which was an island where various states tried to dominate throughout history, passed under Ottoman rule in 1571 and remained under Ottoman rule for as long as 308 years. The administration of Cyprus was temporarily left to England in 1878 due to the Russian danger. Britain dominated Cyprus until 1960. The transfer of the island to England mobilized the Greeks and the Greeks carried out various activities to realize Enosis. They established the EOKA terrorist organization against the Turks in 1955. In order to protect themselves, Turkish Cypriots established the Turkish Resistance Organization in 1958 against the Greek attacks.In 1960, under the protection of Turkey, Britain and Greece Cyprus republic was declared. However, this newly established republic did not last long. Because of the Greeks against the Turks, the Republic of Cyprus was destroyed.Attacks intensified against the Turks in 1963, 1964 and 1967 in Cyprus, Turkey made efforts to prevent as a result these planned massacre by the Greeks prevented.Greek Cypriot National Guard, in order to realize Enosis realized a coup in Cyprus on July 15, 1974, Turkey has also decided to intervene in order to protect the constitutional order on the island of Cyprus by using the right of guarantee. First Cyprus Peace Operation which began on 20 July 1974 lasted for three days, followed the Geneva Talks which was inconclusive. On 14 August 1974 Turkey began the second Cyprus Peace Operation. In the second operation, the Turkish Armed Forces went as far as the Lefke-Nicosia-Magosa line.The troops sent military operation were consisft of every province of Turkey as well as from Erzincan province. Our soldiers who participated in the operation today bear the titles of Gazi Combatant Gazi.During the interviews whit the veterans of Erzincan province, the veterans expressed the operation proces and their experiences about the events they witnessed.Key Words: Cyprus, TMT, EOKA, Enosis, Agreement of Guarantor, Peace Operation, Geneva Negotiations, Veterans of Cyprus.Quantity of Page: 125Supervisor: Assoc. Dr. Abdulaziz KARDAŞ