1946-1960 yılları arasında Van Gölü Havzası`nda kamu yatırımları ve harcamaları

Abstract

Kamu yatırım ve harcamaları doğrudan devlet eliyle verimli ekonomik faaliyetlerin gerçekleşmesini desteklemek amacıyla yapılan yollar, köprüler ve barajlar gibi yoğun sermaye gereksinimi duyulan fiziki altyapı yatırımlarıdır. Bu yatırımların temel amacı ülkedeki ekonomik büyümeyi arttırmak ve ülke genelindeki kaynak dağılımını yaygınlaştırmaktır. Bu sebeple Cumhuriyetin ilanıyla beraber kurulan hükümetler ülkeyi her alanda muasır medeniyetler seviyesine getirebilmek için gayret göstermiş ve bu bağlamda da kamusal yatırımlara önem vermişlerdir. Ancak ülkenin içinde bulunduğu iktisadi koşullar göz önüne alındığında bu yatırımların topyekûn yapılması mümkün olmamıştır. Bu nedenle eldeki imkânlar doğrultusunda ve önem sırasına göre peyderpey yapılmaya azami gayret gösterilmiştir. Özellikle 1939-1945 yılları arasında meydana gelen II. Dünya Savaşı'nda yatırımlar durma noktasına gelse de savaş sonrası yeniden hızlanmıştır. Demokrat Parti'nin iktidara gelişiyle beraber ülke genelindeki ekonomi önemli bir ivme kazanmış, bu durum da kamusal yatırımların daha da artmasında etkili olmuştur. Ülkedeki kaynak dağılımının yaygınlaştırılması bağlamında havza genelinde güvenlik, bayındırlık, eğitim, sağlık, tarım, hayvancılık, maden ve enerji alanlarında yatırımlar gerçekleştirilmiştir. Bu alanlar içerisinde güvenlik, karayolu, hava meydanı, sağlık, tarım, hayvancılık, madencilik ve enerji alanlarında belli oranda başarı elde edilmişse de özellikle demiryolu, Van Gölü İşletmesi ve eğitim (ilköğretim hariç) alanlarında başarı elde edilememiştir. Bu çalışmanın temel amacı Van Gölü Havzası'nda 1946-1960 yılları arasındaki çok partili dönemde yapılan kamusal harcamaların havza genelindeki yansımalarını ortaya çıkarmaktır. Bu minvalde bayındırlık, güvenlik, eğitim, sağlık, tarım, hayvancılık, madencilik ve enerji alanlarında çok partili dönemde gerçekleştirilen kamu yatırımları tespit edilmeye çalışılmıştır. Literatür çalışması sonrasında tespit edilen yazılı ve dijital kaynaklar incelenerek konu başlıklarına göre tasnif edilmiş ve elde edilen bulgular tarih sıralamasına uygun bir şekilde kaleme alınmıştır.

Public spendings and investments are physical infrastructure investments by state to make efficient economic activities like roads, bridges and dams which requires too much capital. Aim of those investments are to expand economic growth and to generalize efficient economic activities in the country. For this reason with the proclamation of the Republic, governments had tried to carry the country to the current level of civilizations and in this context they had given importance to the public investments. Considering the economic conditions of the country, it wasn't impossible to make all the investments come true. Thus it was tried to realize the investments with the available facilities and according to importance. Especially in 2nd World War between 1939 and 1945, the investments come to a halt but gain speed after the war. After Democrat Party's coming to power, improvements in economy had seen and thus public investments became to increase. With the context of generalizing the resource allocation, it's tried to determine public works, security, education, health, agriculture, livestock, mining and energy which were made in multiparty period. Even though achieving successes in security, highway, airport, health, agriculture, livestock, mining and energy of those departments, there were no success in Van Lake Business, railway and education (except primary education). This study aims to handle public spendings in Van Lake Basin between 1946 and 1960 and reflection of them. In this context, it's tried to determine the investments on public works, security, education, health, agriculture, livestock, mining and energy. After literature review identified written and digital resources classified by fields and findings handled chronologically.