Bilim tarihinden örneklerle Francis Bacon`ın `novum organum` adlı eseri üzerine eleştirel bir inceleme

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Francis Bacon'ın `Novum Organum` adlı eserinde ortaya koyduğu üç temel iddiayı irdelemek ve Bacon'ın bu iddialarında haklı olmadığına ilişkin tarihsel bir değerlendirme öne sürmektir. Bacon, Aristoteles yöntemini eleştirirken; savunduğu yöntemin `tek` olduğunu ileri sürmüş ve kendi yönteminin geleneksel yöntemin yerini alacağını iddia etmiştir. Bu çalışmada Aristoteles'in yöntemine yapılan eleştirilere Bacon'dan önceki dönemde yaşayan bazı düşünürlerin yaptıkları çalışmalardan örnekler vererek bu iddianın geçersiz olduğu gösterilmektedir. İkinci olarak Bacon, kendisinden önceki dönemde ortaya konulan bilimsel çalışmalarda gerçek anlamda deney ve gözlemin olmadığını öne sürmektedir. `Yeni bilim anlayışı`ndan önce, `uygulayıcı, deneysel ve gözlemsel bir metoda dayalı` bilimsel bir çalışmanın olmadığını savunan Bacon'ın bu iddiasına karşı çıkmak amacıyla bu çalışmada bilim ve astronomi tarihinden deney ve gözleme ilişkin örneklere yer verilmiştir. Seçilen örnekler dikkatle incelendiğinde bu deney ve gözlem örneklerinin modern bilim açısından da değerli oldukları görülecektir. Son olarak Bacon, `Novum Organum`da önerdiği yöntemin bilimsel çalışmalarda herkes tarafından kabul edilecek ve kullanılacak bir yöntem olduğunu ileri sürmektedir. Bacon'ın bu iddiasına da modern bilimin simgelerinden biri olan idealleştirme yönteminin kullanılmasını örnek göstererek karşı çıkılacaktır.

The aim of this study is to examine the three basic claims put forth by Francis Bacon in his `Novum Organum` and to suggest a historical assessment that Bacon was not right in his claims. Bacon criticized Aristotle's method; he argued that the method he advocated was `one` and claimed that his method would replace the traditional method. In this study, it is shown that this claim is invalid by giving examples to the criticisms of Aristotle's method from the works of some thinkers who lived before Bacon. Secondly, Bacon argues that there are no actual experiments and observations in the scientific studies put forth in the period before him. Examples of experiments and observations from the history of science and astronomy were given in order to challenge Bacon's claim, which argued that there was no scientific study `based on a practitioner, experimental and observational method` before the `new understanding of science`. When the selected examples are examined carefully, it will be seen that these examples of experiments and observations are also valuable in terms of modern science. Finally, Bacon argues that the method he proposed in `Novum Organum` is a method that will be accepted and used by everyone in scientific studies. Bacon's claim will be challenged by exemplifying the use of the idealization method, one of the symbols of modern science.