Ratlarda sabit dozlarla tekrarlanan disosiyatif anestezinin histopatolojik ve biyokimyasal değerlere etkisi.

Abstract

Hayvanlarda küçük cerrahi müdahaleler, yara bakımı, radyografi, idrar ve kan örneklerinin toplanması, göz, kulak ve oral muayenelerin yapılması, tırnak kesimi, diren, bandaj ve kateter uygulamaları ve deneysel uygulamalar gibi amaçlarla hayvanlara anestezi veya sedasyon uygulanabilmektedir. Belirtilen uygulamalardan dolayı hayvanlara bazı durumlarda tekrarlayan dozlarda anestezik madde verilmesi gerekebilmektedir. Çalışmamızın amacı çeşitli nedenlerle tekrarlanan dozlarda anestezi uygulaması yapılan hayvanların histopatolojik ve biyokimyasal değerlerindeki değişikliğin belirlenmesidir. Bu amaçla çalışmada ağırlıkları 160-220 gr arasında değişen 72 adet Wistar Albino dişi rat kullanılmıştır. Hayvanlar kontrol gurubu, zolazepam-tiletamin gurubu ve ksilazin-ketamin gurubu olmak üzere 3 ana gruba ayrıldı. Her bir ana gurup ise kendi içerisinde farklı günlerde yapılan 4 anestezi uygulamasına göre 4 farklı gruba ayrıldı. Hayvanlara 1, 3, 5 ve 7. günlerde anestezi uygulaması yapıldı. Anestezi uygulamaları boyunca hayvanların pedal, korneal, kutanöz ve doğrulma refleksleri kontrol edilerek kayıt altına alındı. Her bir uygulamanın ardından 2,4,6 ve 8. günlerde her ana gruptan rastgele 6 hayvan seçilip kan örnekleri alındıktan sonra sakrifiye edildi. Sakrifikasyon işleminin ardından hayvanlardan beyin, böbrek ve karaciğer örnekleri alındı. Alınan kan örneklerinin serumları çıkartıldı ve bu serumlarda AST, ALT, LDH, ALP, kreatinin, üre, albümin, seruloplazmin, total protein, globülin seviyeleri belirlendi. Alınan doku örnekleri hematoksilen eozin ile boyandıktan sonra histopatolojik olarak incelendi. Tekrarlayan dozlarda uygulanan zolazepam-tiletamin ve ksilazin-ketamin uygulamalarının bazı biyokimyasal, histopatolojik parametrelerinde ve refleks sürelerinde belirgin biçimde değişikliklere neden olduğu belirlendi. Tekrarlayan dozlarda anestezi uygulanmak durumunda kalınan hastalarda biyokimyasal parametreler değerlendirilmek istendiğinde çalışmamızda belirtilen değişikliklerin göz önünde bulundurulması hastanın daha doğru değerlendirilmesinde faydalı olacağı sonucuna varıldı.Anahtar Kelimeler: Disosiyatif anestezi, Tiletamin, Ketamin, Ksilazin, Tekrarlayan Dozlar.

Anesthesia or sedation can be applied to the animals for small surgical interventions, wound care, radiography, the collection of urine and blood samples, eye, ear and oral examinations, nail cutting, drain, bandage and catheter applications, and experimental practices. Due to the mentioned applications, animals may need to be given repeated doses of anesthetic at different times in some cases. Our study aims to determine the change in histopathological and biochemical values of animals applied repeated doses of anesthesia for various reasons. For this purpose, in this study, 72 Wistar Albino female rats weighing between 160-220 g were used. The animals were divided into three main groups as the control group, zolazepam-tiletamine group, and xylazine-ketamine group. Each main group was divided into four different subgroups according to the anesthesia applications performed on different days. Animals were anesthetized on days 1, 3, 5 and 7. The pedals, corneal, cutaneous, and righting reflexes of the animals were checked and recorded during anesthesia procedure. After each application, six animals were randomly selected from each main group on days 2, 4, 6 and 8, and blood samples were taken and then sacrificed. After sacrification, samples were collected from the brain, kidney and liver tissues of the animal. Serum of the blood samples was separated, and AST, ALT, LDH, ALP, creatinine, urea, albumin, ceruloplasmin, total protein and globulin levels were determined. Tissue samples were stained with hematoxylin-eosin and examined histopathologically. It was determined that repeated doses of zolazepam-tiletamine and xylazine-ketamine administrations caused significant changes in some biochemical, histopathological parameters and reflex periods. it was concluded that when biochemical parameters are needed to be evaluated in patients who had been applied repeated doses of anesthesia, considering the changes determined in our study would be useful to evaluate the patient more accurately.Key Words: Dissociative anesthesia, Tiletamine, Ketamine, Xylazine, Repeated doses.