Erciş (Van) yöresinde bazı standart üzüm çeşitlerinin yetiştirilebileceği alanların coğrafi bilgi sistemiyle belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma ile bağ yetiştiriciliğinde en uygun alanların, Coğrafi Bilgi Sistemi yardımıyla belirlenmesini sağlayabilecek bir metodoloji geliştirilmeye çalışılmıştır. Bir alanda başarılı bir Bağcılık yapılabilmesi için bazı çevresel ve fiziksel koşulların sağlanması gerekmektedir. Coğrafi Bilgi Sistemi Programı Arcgis, birçok faktörün birlikte analizine imkân sağlamakta ve bu sayede bağcılık gibi ilk kurulum masrafı yüksek bir tarımsal faaliyeti yapma niyetinde olan üreticilere uygun alan analizi ile çeşit seçiminde fayda sağlanması amaçlanmıştır.Bu araştırmada farklı olgunlaşma düzeylerine sahip Vitis vinifera L. ve Vitis amurensis. türlerine ait 10 standart, bir yerel olmak üzere toplam 11 üzüm çeşidinin belirli bazı faktörlere göre Erciş (Van) ilçesinde yetiştiriciliğe en uygun alanların belirlenmesine çalışılmıştır. Yörede yetiştiriciliği yapılan yerel Erciş üzüm çeşidinin çalışma materyali içinde yer verilmesi ile çalışmamızın doğruluğunun test edilebilmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın kapsamını Erciş (Van) ilçe merkezi ve ilçenin tüm köyleri oluşturmaktadır. Seçilen üzüm çeşitlerinin yetiştiriciliğine etki eden önemli bazı iklimsel, topoğrafik ve toprak özelliklerinin, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yardımıyla analizleri gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler sonucunda çalışılan erkenci çeşitler (Amurensis, Trakya İlkeren, Çavuş, Yalova İncisi, Sultani Çekirdeksiz) ilçenin büyük bir kısmında, orta mevsim çeşitler (Hamburg Misketi, Cardinal, Red Globe, Hatun Parmağı, Erciş Üzümü) sadece Van Gölü kıyılarına yakın ilçenin güney kısımlarında sorunsuz yetiştirilebileceği, geçci (Boğazkere) çeşidinin ise ekonomik anlamda yetiştiriciliğinin uygun olmadığı kanaatine varılmıştır. Bağ yetiştiriciliğinde önemli olan bazı faktörlerin (Etkili Sıcaklık Toplamı, Donsuz Gün Sayısı, Minimum Kış Sıcaklığı, Bakı, Eğim, Toprak Drenajı, Toprak Derinliği ve Arazi Kullanım Kabiliyeti) CBS analizi yardımıyla ve ağırlıklı oran sonuç yöntemi ile formülize edilmek suretiyle uygunluk analizi yapılmıştır. Ağırlıklı oran sonuç yöntemi için gerekli puanlamalar, literatür bildirişleri ile danışman hocaların görüşleri doğrultusunda belirlenerek formülize edilmiştir. Bölgenin topoğrafik olarak tanımlanmasında çalışılan lokasyona ait ASTER uydu görüntüsünden elde edilen sayısal arazi modeli (DEM) kullanılmıştır. Üzerinde çalışılacak DEM verisi olan bu görüntülerin bilgisayar ortamına aktarılmasında ArcGIS 10 yazılımından yararlanılmış olup, istenilen analiz ve haritaların oluşturulmasında ise ArcGIS'in alt programı olan 3D AnalystTools'dan yararlanılarak uygunluk haritaları çıkarılmıştır.

By this study, a methodology has been tried to be developed that can provide the determination of the most suitable fields for the cultivation of vineyards with the help of Geographical Information System. In order to be successful in a field for viticulture, some environmental and physical conditions must be met.The Geographical Information System and ArcGIS Program enable the analysis of many factors together and thus, it is aimed to provide benefits to the farmers who will carry out agricultural activities with high installation costs such as viticulture.In this study, it is aimed to determine the suitable areas of cultivation in the province by considering the viticulture-limiting factors of 10 standard grape varieties of Vitis vinifera L. and Vitis amurensis and 1 local variety (Erciş) which has different ripening levels. The scope of this study is Erciş (Van) center and all villages of the district. For this purpose, some climatic, topographic and soil features affecting to the cultivation of grape varieties were analyzed with the help of ArcGIS Geographical Information System software. As a result, it is clear that early ripen varieties of the selected grape species (Amurensis, Trakya İlkeren, Çavuş, Yalova İncisi, Sultani Seedless) can be cultivated in a large part of the district, mid-time ripen varieties (Hamburg Misketi, Cardinal, Redglobe, Hatun Parmağı) can only be cultivated well in the southern parts of the district, near the shores of Van Gölü. Late ripen (Boğazkere) variety of grape is not suitable for Erciş district.Suitability analysis was performed by formulating some important factors (growing degree-days, frost-free days, minimum winter temperature, aspect, slope, soil drainage, soil depth and soil capability) which affects cultivation of grape, with the help of GIS analysis and Weight-Rating Score Model.The required scores for weight-rating score model has been obtained and formulated with the help of both literature and consultants. For the topographic definition of the region, the Digital Elevation Model (DEM) of the location obtained from the ASTER satellite image was used. Also ArcGIS 10 software was used for digitalization of these images and 3D Analyst Tool the module of ArcGIS 10 was used for producing the maps of suitable areas for these grapes varieties.