Van Gölü Havzası arazi örtüsü ve alan kullanımlarındaki değişimlerin uzun dönemli incelenmesi

Abstract

Türkiye'de; sosyal, ekonomik ve doğal birçok olayın Arazi Örtüsü ve Alan Kullanımlarına (AÖAK) doğrudan etkileri olduğu bilinmektedir. Bu etkiler AÖAK'lar üzerinde çok ciddi değişimlere sebep olmaktadır.Bu çalışmada Van Gölü Havzası örneğinde 1973- 2015 yılları arasındaki 43 yıllık zaman aralığında oluşan AÖAK değişimleri Uzaktan Algılama (UA) araçları kullanılarak belirlenmiştir. Temel veri seti olarak Landsat yer gözlem uyduları kullanılmış ve incelenen her yıla ait temmuz sonu – ağustos dönemlerindeki uydu verileri kullanılmıştır. Toplamda 7 farklı AÖAK (yerleşim, tarım, çayır-mera, kayalık ve açık alanlar, ormanlar, sazlıklar ve su yüzeyleri) obje tabanlı sınıflama yaklaşımıyla sınıflandırılmıştır. Sınıflama doğrulukları, eski tarihli topografik haritalar, orman mescere haritaları ve genel arazi örneklemeleriyle belirlenmiştir. 1973 yılı verisine ait kappa doğruluğu 0.79 iken, 2015 yılı verisine ait kappa doğruluğu 0.95 olarak hesaplanmıştır. Van Gölü Havzası, uzun dönemli değişim sonuçlarına göre; tarım alanları, yerleşim alanları ve sazlıklar artarken, çayır-mera alanları, kayalık- açık alanlar ve orman alanlarında azalmalar görülmüştür. Su yüzeyleri bir miktar azalmış ancak genel oranına bakıldığında bu azalma önemsiz düzeylerdedir.Bu çalışma ile AÖAK'ların sosyo-kültürel yapıyla ilişkisi Doğu Anadolu Bölgesi'nin iyi bir indikatörü olan Van Gölü Havzası örneğinde incelenmiştir. Böylece, genel olarak bölgeyle ilgili çalışmalarda da kullanılabilir çıktılar elde edilmiştir. Bu çıktılar sonucunda havza genelinde, bölgede yaşanan sosyo- ekonomik politikalar, doğal afetler ve bölgeye özel güvenlik sorunlarının AÖAK'lar üzerinde çok ciddi değişimlere sebep oldukları saptanmıştır.Anahtar kelimeler: Uzaktan algılama, Van Gölü Havzası, Değişim analizi, Obje tabanlı sınıflama, Havza yönetimi

In Turkey; It is known that many social, economic and natural events have direct effects on Land Use and Land Cover (LULC). These effects cause serious changes on Land Use- Land Cover (LULC).In this study, Land Use Cover Change (LUCC) in 43 years were detected divided in Van Lake Basin (VLB) scale using Remote Sensing (RS) tools. Landsat earth observation satellite dataset was used to be base material and end of July or August images were obtained for each research years. Totally, 7 various LULC (residential, agriculture, meadow- pature, rock and bare lands, forest, reeds and water surface) were classified by object based classification approach. Classification accuracies were validated by old topographical maps, forest maps and field samplings. While the kappa accuracy for the 1973 data was 0.79, the kappa accuracy for the 2015 data was calculated as 0.95. Radiometric or atmospheric correction wasn't applied in order to post-classification approach was used. Van Lake Basin, according to the results of long-term change; While agricultural areas, residential areas and reeds increased, there were decreases in meadow-pasture areas, rocky-bare areas and forest areas. The water surfaces are slightly reduced, but the overall ratio is insignificant. LULCs and relationship with socio-cultural structure were evaluated in this study in Van Lake Basin (VLB) scale which is a good indicator of the Eastern Anatolian Region. So that outputs on the region were obtained to use other similar studies. As a result of these outputs, it was determined that socio-economic policies, climatic factors, natural disasters and region-specific security problems in the basin caused serious changes in LULCs.Key words: Remote Sensing, Van Lake Basin, Change analyses, Object based classification, Watershed management