Çomaklı köyü çevresinde (Van-Doğu Anadolu) gözlenen ultramafik kayaçlar içerisinde gelişen alterasyonların ve cevher potansiyelinin incelenmesi

Abstract

Çalışma alanı, Van iline bağlı Çomaklı köyü ve çevresindeki birimleri kapsamaktadır. Bölgede genel olarak Jura'dan günümüze kadar değişen özelliklerde ve yaşlarda sedimanter ve ofiyolitik birimlerden oluşmaktadır. Bölgede gözlenen ofiyolitik birimler genellikle melanj şeklinde izlenmektedir. Dirbi Karmaşığı içerisinde bulunan ofiyolitik birimler bölgede geniş alanlar kaplamaktadır. Ofiyolitik birimler içerisinde yer alan ultramafik kayaçlar genellikle alterasyondan etkilenmiş ve serpantinleşmiş birimler olarak gözlenmektedir. Serpantinleşmenin olduğu alanlarda özellikle fay zonlarında lisvenitleşmeler yaygın olarak izlenmektedir. Petrografik çalışmalarda peridotitlerde olivin, ortopiroksen, klinopiroksen ve krom spinel mineralleri gözlenmiştir. Peridotitlerde gözlenen bu mineral birliktelikleri nedeniyle kayaç harzburjit olarak isimlendirilmiştir. Harzburjitlerin bünyelerine su girmesiyle birlikte kayaç serpantinleşmeye başlamıştır. Serpantinitlerde gözlenen krizotil lizardit minerallerinin varlığı nedeniyle oluşum sıcaklıklarının düşük dereceli (<350 °C) olduğu belirlenmiştir. Serpantinleşme sonrasında kayaç içerisine hidrotermal akışkan girişinin devam etmesi ile ilk olarak yine düşük sıcaklık akışkan fazlarının varlığı ile önce karbonatlaşma daha sonraki sahalarda da silisleşmenin geliştiği belirlenmiştir. Yapılan jeokimyasal çalışmalarla, bölgede gözlenen lisvenitleşmelerin, ultramafik kayaçların tektonizma etkisi ile gelişen kırık ve çatlaklar boyunca önce düşük sıcaklıklı hidrotermal sularla serpantinleştiği ve daha sonra ise Si, Ag, Ni, Co ve Mo gibi zengin hidrotermal akışkanlar sayesinde alterasyona uğradıkları ve yukarıda belirtilen mineraller bakımından zenginleştiği belirlenmiştir.

The study area includes Çomaklı village and its surrounding units in Van province. The region is generally composed of sedimentary and ophiolitic units in different lithologies and ages ranging from Jurassic to the present. The ophiolitic units observed in the region are generally seems to be as a melange. The ophiolitic units observed in the Dirbi Melange cover large areas in the region. Ultramafic rocks in the ophiolitic units are generally affected by alteration and serpentinized. In study areas with serpentinization and lisvenitization are common in fault zones.In petrographic studies, olivine, orthopyroxene, clinopyroxene and chromium spinel minerals were observed in peridotites. These rocks were named as harzburgite because of these mineral associations observed in the peridotites. With the introduction of water into the harzburgites, the rock started to serpentinizate. Due to the presence of chrysotile lizardite minerals observed in serpentinites, formation temperatures were low (<350 °C). With the continuation of hydrothermal fluid entry into the rock after serpentinization, it was determined that silicification developed first with the presence of low temperature fluid phases, first carbonation and subsequent temperature increase in the following sites. Geochemical studies showed that the lisvenitization observed in the region was first serpentinized by low temperature hydrothermal waters along fractures and faults that developed by the tectonism of ultramafic rocks and then they were altered by rich hydrothermal fluids such as Si, Ag, Ni, Co and Mo which have been enriched.