Tarihi çevrelerde peyzaj tasarımına dair bir yaklaşım: Van Minua (Şamram) sulama kanalı örneği

Abstract

Peyzaj tasarımının bir tarihi esere yönelik olması beraberinde birçok farklı uygulamayı, farklı bilim alanlarıyla ortaklaşmayı ve spesifik alanlara yönelik bütüncül bir bakış açısını gerektirmektedir. Öyle ki; eserin tarihi değeri, coğrafik değeri, toplumsal değeri ve uygulanacak olan peyzaj programıyla da 'gelecek' değeri aynı anda ve ölçüde değerlendirilmelidir. Tüm bu dinamikler üzerinden hareketle; Minua (Şamram) Kanalı peyzaj programlaması bu çalışmanın öznesi olmaktadır. Urartular Dönemi'nde ve yaklaşık olarak 2.800 yıl önce inşa edilen Minua (Şamram) Kanalı, tarihi anlamda, Van kenti ve coğrafyası için oldukça büyük bir öneme sahiptir. Bu tarihi önem; aynı zamanda kanal aracılığıyla sulama yapılmasına, dolayısıyla da verimlilik bağlamında toplumsal bir değer üretilmesine olanak sağlamıştır. Çalışmada bu değerler sürekli göz önünde bulundurulmuş ve öncelikle kapsamlı bir arkeolojik inceleme gerçekleştirilmiştir. Bu incelemelerde tarihi kanalın güncel durumuna yönelik belgeleme çalışmaları yapılmıştır. Bu incelemeler, yapılması planlanan peyzajın tarihi eserle iyi bir entegrasyon oluşturması için oldukça önemlidir. Belgeleme çalışmaları akabinde, tarihi kanalın restorasyon projeleri incelenmiş; bu kapsamda da eser için kullanılacak malzeme detayları belirlenmiştir. Dolayısıyla tarihi kanalın etrafında gerçekleştirilecek peyzaj uygulamalarının kanalın orijinal malzemeleriyle uyumlu olmasına dikkat edilmiştir. Ardından gerçekleştirilen çalışma, tarihi kanal çevresindeki habitata yönelik olmuştur: Bitki çeşitlilikleri, canlı yaşamı, insanların kanal çevresindeki kültürel atmosferleri. Çalışmanın tamamlayıcı bir adımı olarak da 100 kişi ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Böylece tarihi kanalın, o bölgede yaşayan insanlar açısından ne ifade ettiğine yönelik veriler de elde edilmiştir.

The fact that landscape design is oriented towards a historical work requires many different applications, partnership with different scientific fields and a holistic perspective towards specific fields. Historical value, geographical value, social value of the work and the 'future' value should be evaluated simultaneously and to the extent with the landscape program to be implemented. Moving through all these dynamics: Minua (Shamram) Channel landscape programming is the subject of this study. Built during the Urartian Period and approximately 2,800 years ago, the Minua (Shamram) Canal is historically important for the city of Van.This historic importance; it also allows irrigation through the canal, thus generating a social value in terms of productivity. In the study, these values were constantly taken into consideration and firstly a comprehensive archaeological survey was carried out. In these examinations, documentation studies were made for the current status of the historical channel. These investigations are very important for a good integration of the planned landscape with the historical monument. Following the documentation studies, the restoration projects of the historical canal were examined; in this context, the material details to be used for the work were determined. Therefore, it was paid attention that the landscape applications around the historic canal are compatible with the original materials of the canal. Subsequently, the study was directed towards the habitat around the historic canal: Plant diversity, living life, cultural atmosphere of people around the canal. As a complementary step, face-to-face interviews were conducted with 100 people. Thus, data on what the historical channel means for the people living in that region were obtained.