Tarihi kentsel peyzajların Van kent kimliğine etkilerinin değerlendirlmesi

Abstract

Kentleşme baskısı, kent kimliğinin önemli belirleyicilerini oluşturan tarihi kentsel peyzajlar için bir tehdit oluşturmaktadır. Bu peyzajlar doğa ve insanın ortak eseri olan önemli kültürel peyzajlardır. Tarihi kentsel peyzajlar kente özgün kimlik ve hafıza kazandırmaktadır. Avrupa Peyzaj Sözleşmesine göre kentsel kimliğin sürdürebilirliği tarihi peyzaj karakteri değerlendirmesi yapılarak; tarihi kültürel miras alanlarının yönetilmesi, korunması ve planlaması ile birlikte kent kullanıcılarının geleceğe aktarılması mümkündür. 2011 UNESCO Tavsiye Peyzaj Kararına göre isebu peyzajlar değerlendirilirken çevresi ile birlikte bütüncül bir yaklaşım ile değerlendirilmesi gerektiği söylenmiştir. Bu sayede tarihi kentsel peyzajlar kentsel kimlikte yerini alabilmektedir.Bu araştırmada Urartu, Selçuklu ve Osmanlı gibi çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış somut kültürel peyzajların katmanlaştığı Van kentinde tarihi kentsel peyzajların kent kimliğinde oluşturduğu etkilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada literatür taraması yapılarak, kültürel peyzaj alanları olan tarihi kentsel peyzajların seçiminde uzman değerlendirmesi sonrasında kullanıcı odaklı yaklaşım ile410 kişi ile foto-anket çalışması ve 60 yaş üzeri Van'ın yerli aileleri ile sözlü tarih çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu sayede zihinlerdeki kent imgeleri, kimlik ve hafıza mekânları belirlenmiştir.Kent kullanıcıları Van'ın merkez ilçelerinde tarihi kentsel peyzajların kent kimliğinin oluşumunda baskın öğeler olduğu sonucuna varılmıştır. Bu anlamda geçmişle bağları sağlayan ve kent kimliğinin oluşmasında etkin olan tarihi kentsel peyzaj öğelerinin ilişkide olduğu çevreleriyle birlikte sürdürülebilirliği için koruma ve geliştirme amacıyla birtakım öneriler geliştirilmiştir.

Urbanization pressure poses a threat to historical urban landscapes, which are important determinants of urban identity. These landscapes are important cultural landscapes that are common works of nature and human. Historical urban landscapes (HUL) give the city a unique identity and memory. According to European Landscape Convention, the sustainability of urban identity is made by evaluating the historical landscape character, with the management, protection and planning of the historical cultural heritage sites, it is possible to transfer the city to the future. According to the UNESCO Recommendation Landscape Decision, it is said that these landscapes should be evaluated with a holistic approachwith its environment. In this way, historical urban landscapes can be adopted and considered in urban identity.In this study, is aimed to investigate the effects of historical urban landscapes on the urban identity, in Van citywhich hosted various civilizations such as Urartu, Seljuk and Ottoman. In the research, literature review survey was conducted, and after the expert assessment historical urban landscape areas was selected and used in the survey.The survey was conducted with 410 people by a user-oriented approach andinterviewed with the local families of Van over 60 years old. In this way images of city, identity places and memory places collected from participants. From holistic point of view, historical urban landscapes are dominant elements in Van city's urban identity. In this sense some suggestions have been developed for the purpose of conservation and development for sustainability of HUL elements tie past to the future.