Türkiye`nin dış finansman ihtiyacı ve dış finansman kaynaklarının gelişimi

Abstract

Gelişmekte olan ülkelerde üretim düşük, sermaye ve tasarruflar yetersizdir. Bunun sonucunda ise ekonomik büyüme yavaş ve ekonomik istikrar sağlanamamaktadır. Gelişmekte olan ülkeler bu sorunları aşmak ve sanayileşmeyi gerçekleştirebilmek için dış finansman kaynaklarına başvurmak zorunda kalmaktadırlar. Bu sorunlar gelişmekte olan ülkeler kategorisinde yer alan Türkiye için de geçerlidir. Bu çalışmanın konusu, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan günümüze dış finansman ihtiyacını ve dış finansman kaynaklarının gelişimini analiz etmektir. Bu bağlamda, dış borçlanma, yabancı sermaye yatırımları, cari denge, dış borç ödemeleri vb. rasyolar kullanılmıştır. Çalışma bulgularına göre Türkiye'de ekonomik büyüme ve kalkınmanın hızlandırılmak istenmesi, ihracatı arttırıcı önlemlerin alınması, cari açık ve dış borcun her geçen gün artması nedeniyle sürekli dış finansmana ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir. Türkiye'nin 1923-2018 yıllarında dış finansman ihtiyacı, ekonomik büyümenin yükseldiği dönemlerde artış gösterirken, ekonomik durgunluğun yaşandığı dönemlerde ise azalmıştır. Dış finansman ihtiyacında, 1923 yılından 2000'li yıllara kadar miktar ve Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH)'ya oran olarak önemli bir artış olmazken, 2000 yılından itibaren hızla artış görülmektedir. Dış finansman ihtiyacı, 1950'li yıllara kadar dış yardım ve dış borçlanmayla, 1950-1980 döneminde daha çok dış borçlanmayla ve 1980'li yıllardan sonra ise dış borçlanma ve yabancı sermaye yatırımları yoluyla finanse edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Dış Finansman İhtiyacı, Dış Borçlanma, Yabancı Sermaye Yatırımları, Cari Açık, Dış Borç Servisi.

In developing countries, there is an underproduction and insufficient capital and savings because of the inadequate industrialization. As a result, economic growth rate is slow and there is no economic stabilisation. As a developing country, these issues exist for Turkey, too. Accordingly, the importance of external financing concept becomes more important day by day. The subject of this study is to analyze the requirement of external financing and development of the external financing sources of Turkish Republic from the establishment of the goverment until today. In this context, some raitos such as external debt, foreign capital investments, current account balance and payments of foreign debts have been used in making the analysis. According to research findings, it has been determined that there is a constant need for external financing for the reason that there is a demand for expediting the economic growth and development in Turkey, precautions taken for ramping up the exportation and the external debt expands day by day. Between the years 1923-2018, the need for external financing in Turkey increased during periods of economic growth, while it decreased during periods of recession. Although there was no significant increase in external financing need from 1923 to 2000 regarding the amount and growth rate in Gross Domestic Product (GDP) per capita, the requirement has increased rapidly since 2000. The foreign financing requirement was met by external loan and foreign indebtment until 1950s, mostly by foreign indebtment during the period between 1950 and 1980 and mostly by foreign indebtment and foreign capital investments after 1980s.Key Words: External (Foreign) Financial Need, External Debt, Foreign Capital Investments, Current Account Deficit, External Debt Service.