Bölgesel kalkınmada organize sanayi bölgelerinin rolü: Zonguldak iline yönelik bir analiz

Abstract

Sanayi devrimi ile birlikte gelişmiş, gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkeler, gelişmişlik düzeyi ile birlikte toplumsal bütünlüğünü de etkileyebilen bölgelerarası gelişmişlik farkının azaltılmasına yönelik sanayileşme hareketlerine büyük önem vermişlerdir. Sanayinin hızlı bir şekilde gelişmesi sonucunda bazı bölge ve merkezlerde plansız çoğalan işletme sayısı ve karmaşık yapıda kümeleşen sanayi bölgeleri kent merkezlerinin içerisinde kalmış ve bu durum birçok problemi de beraberinde getirmiştir. Bu problemleri ortadan kaldırmak, bölgeler arasındaki gelişmişlik farkını azaltmak amacı, sanayi faaliyetlerinin planlı bir şekilde, belirlenen alanlarda, organize bir yapıda toplanması gerekliliği ve önemini ortaya çıkarmıştır. Organize olmuş ve belirli bir plan içerisinde oluşturulmuş sanayi bölgelerinin uluslararası rekabet gücü, teknolojik gelişim, yerel kaynakların değerlendirilmesi, istihdam ve üretimde artış, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması gibi birçok konuda kalkınmaya etki etmektedir. Sanayinin planlı bir yapıda oluşturulması girişimlerine bağlı olarak Organize Sanayi Bölgesi kavramı ortaya çıkmış, ilk kez ABD'de özel sektörün kar elde etmesi, İngiltere'de bölgelerarası gelişmişlik düzeyindeki farklılıkların azaltılması ve istihdamın arttırılması amacı ile kurulan bölgeler, organize sanayi bölgeleri uygulamalarının ilk örnekleridir. Türkiye'de, 1962 yılında Bursa OSB'nin kurulmasıyla organize sanayi bölgesi uygulamaları başlamış ve gelişerek devam etmiştir.Bu çalışmada bölgesel kalkınma kavramı ve organize sanayi bölgeleri kavramları açıklanmış, OSB'lerin bölgesel kalkınmaya etkisi yerel veriler çerçevesinde incelenmiş ve son olarak Zonguldak ilindeki organize sanayi bölgelerine ait veriler dış ticaret, istihdam, üretim, faaliyet alanı gibi ekonomik göstergeler açısından irdelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Organize Sanayi Bölgesi, Sanayileşme, Kümelenme, Kalkınma

Together with the industrial revolution, developed, developing and underdeveloped countries attached great importance to industrialization movements in order to reduce the development gap and inter-regional development gap which can affect social cohesion. As a result of the rapid development of the industry, the number of unplanned enterprises and the clustered industrial zones in some regions and centers remained within the urban centers and this brought many problems. The aim of eliminating these problems and reducing the development difference between the regions has revealed the necessity and importance of collecting industrial activities in an organized structure in determined areas. The international competitiveness of industrial zones, organized and organized within a specific plan, influences development in many areas such as technological development, evaluation of local resources, increase in employment and production, and reduction of inter-regional development differences. Organized Industrial Zone concept emerged due to the attempts of the industry to be formed in a planned structure, for the first time the private sector made profit in the USA, the regions established in the UK with the aim of reducing the differences in the regional development level and increasing the employment are the first examples of the applications of organized industrial zones. In Turkey, Bursa OSB in 1962 with the establishment of organized industrial applications began, and has continued to develop.In this study, the concept of regional development and organized industrial zones are explained theoretically and the effects of organized industrial zones on regional development are examined within the framework of local data. Finally, the data of organized industrial zones in Zonguldak province are examined in terms of economic indicators such as foreign trade, employment, production and activity.Keywords: Organized Industrial Zone, Industrialization, Clustering, Development