Maden işçilerinin sigara bırakmaya yönelik davranışları ve sigara bırakmada sağlık inanç modeli ölçeğinin geçerlilik ve güvenilirliği

Abstract

Bu çalışmada; Türkiye Taş Kömürü Kurumu Zonguldak Karadon Müessesesi'nde çalışmakta olan ve sigara içen maden işçilerinin sosyodemografik özelliklerinin, sigara içme özelliklerinin saptanması ve sigara bırakmaya yönelik davranışları ve sigara bırakmada Sağlık İnanç Modeli ölçeğinin (SİM-SBÖ) geliştirilmesi amaçlanmıştır.İki aşamadan oluşan bu araştırmanın birinci aşaması üniversite öğrencileri üzerinde ölçek geliştirmeye yönelik metodolojik tipte, ikinci aşaması ise geliştirilen ölçeğin maden işçilerinde uygulandığı tanımlayıcı tiptedir.Araştırmaya katılan sigara içen 473 işçinin ortalama sigara içme süresi 11.4 ±5.85 yıl, işçilerin yalnızca %11.2'si en az bir kez sigarayı bırakmayı denedikleri,%83'ünün ise hiçbir şekilde sigarayı bırakmayı deneme girişimi olmadığı görülmüştür. Bırakmayı deneyenler arasında sadece 7 işçinin (%1) altı aydan az süredir sigara içmediği bulunmuştur. İşçilerin ortalama sigarasız geçirdiği süre 16.7 ±33.82 gündür. İşçilerin günde ortalama içtikleri sigara ise 14.3 ± 7.18 adet olarak bulunmuştur.Yer üstünde çalışan işçilerin yer altında çalışan işçilere, gündüz çalışan işçilerin vardiyalı çalışan işçilere göre SİM-SBÖ puan ortalamalarının anlamlı düzeyde yüksek bulunduğu görülmüştür.Bu çalışmada bir ay ya da 6 ay içinde sigarayı bırakmayı düşünen ya da düşünmeyen yani halen sigara içen işçiler en az altı aydan kısa süredir sigara içmeyen işçilere göre duyarlılık ve ciddiyet algı puan ortalamaları diğer işçilere göre anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur.

Aim of this study was determine sociodemographic characteristics of the smoker miners, smoke characteristics and to develop a scale about smoking cessation Health Belief Model behavior in Zonguldak Karadon Establishment.This research consists of 2 stages. The first phase was the methodological type for improving the scale on university students and the second stage is the descriptive type in which the developed scale (HBM-SCS) was applied on mine workers.The mean how long has been smoking of 473 workers who participated in the study was 11.4 ± 5.85 years, only 11.2% of the workers tried to quit smoking at least once and 83% of them did not attempt to quit smoking. Of those who attempted to quit, only 7 workers (1%) were found to have not smoked for less than six months.The mean of cigarette smoking is 16.7 ± 33.82 days. On average, the average number of cigarettes smoked per day was 14.3 ± 7.18.It was seen that the workers who work on the ground were significantly higher than the workers working under the ground, and the workers who worked during the day had significantly higher HBM-SCS scores.In this study, the mean scores of sensitiveness and severity perception scores of workers who have been smoking or not thinking about smoking for a period of one month or 6 months, or who have been smoking cigarettes for at least six months, were found to be significantly higher than the other workers.