Ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde kullandıkları analojilerin incelenmesi

Abstract

Matematik dersi soyut bir ders olduğu için öğretiminde farklı yöntem ve tekniklere ihtiyaç duyulmaktadır. Bunlardan biri de analoji tekniğidir.Bu çalışma ile ortaokul matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde kullandıkları analojilerin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma Batı Karadeniz bölgesinde ortaokullarda görev yapan matematik öğretmenleri ile yürütülmüştür. Nitel bakış açısı çerçevesinde yürütülen bu çalışmada özel durum metodolojisinden yararlanılmıştır. Bu çalışmada veriler iki farklı yolla toplanmıştır. Matematik öğretmenlerinin matematik öğretiminde kullandıkları analojilerin incelenmesine yönelik araştırmacı tarafından bir veri toplama aracı geliştirilmiş ve kırk bir katılımcıya uygulanmıştır. Veri toplama aracının geliştirilmesinde ilgili literatür ve uzman görüşleri dikkate alınmıştır. Daha derin verilere ulaşılabilmesi için de katılımcılardan altısı ile yarı yapılandırılmış mülakatlar yapılmıştır. Veri toplama aracından elde edilen veriler ile içerik analizi yapılmıştır. Mülakatlardan elde edilen veriler ile de betimsel analiz yapılmıştır. Katılımcıların kullandığı analojiler ve öne çıkan bazı görüşler frekans, çizelge ve doğrudan alıntılar yoluyla sunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre ortaokul matematik öğretmenlerinin analoji terimine aşina olmadıkları, kısa bir açıklama yapıldıktan sonra ne denilmek istenildiğini anladıkları, öğretmenlerin analoji kullanımına yönelik olumlu görüş bildirdikleri, genel olarak kullanılan analojilerin uygun olduğu görülmüştür. 5. sınıflara oranla diğer sınıflarda daha sık kullanıldığı, kullanılan analojilerin türlerine göre bakıldığında daha çok basit analojilerin kullanıldığı, hikâyeleştirilmiş ve resimli analojilerin ise eşit ve ikinci sırada yer aldığı görülmüştür. Araştırmaya katılan öğretmenler kullandıkları analojilerin kaynağını sırasıyla kendileri, web siteleri ve meslektaşları şeklinde sıralamışlardır. Ders kitaplarını analojiler açısından yetersiz gördüklerini ifade etmişlerdir. Analoji kullanımının soyut kavramları somuta dönüştürdüğü, kalıcı öğrenme sağlayacağı, öğrencilerde matematiğe karşı olumlu tutum geliştirebileceği, derse ilgiyi arttıracağı, dikkat çekeceği, hayal gücünü geliştireceği, kavramsal öğrenmeyi gerçekleştireceği, anlatımı kolaylaştıracağı, basite indirgeyeceği gibi nedenlerle avantajlı olduğunu ifade ettikleri görülmüştür. Kazanıma uygun olmazsa, konudan uzaklaşırsa öğrencilerde kavram kargaşası yaratabileceği, sohbet ortamı yarattığı için özellikle kalabalık sınıflarda zaman kaybına neden olabileceği, uzun ve sık kullanımının sıkıcı olabileceği, dikkatin kazanımdan ziyade analojiye kayıp hedeften uzaklaşılabileceği, farklı algılamalara neden olabileceği dezavantajlar olarak belirtilmiştir. Matematik öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları analojilerin ve analoji kullanımına yönelik görüşlerinin incelenmesinin öğretmenlere hem de araştırmacılara yararlı bilgiler sunacağı düşünülmektedir.

Mathematics is a discrete science; therefore, different types of methods and techniques are required for teaching it and one of those techniques is analogy technique. The purpose of this study is to investigale the analogies used by middle school mathematics teachers while teaching mathematics. The study is conducted with middle school mathematics teachers in a governmental school in a district in Western Black Sea Region. Case study, one of the types of qualitative research methods, is used for this study. Data is gathered by the use of two procedures. Secondly, a data collection tool is developed by the researcher and conducted on 41 middle school mathematics teachers in order to investigate the analogies used in mathematics lectures. The literature and views of the professionals are used for the construction of data collection tool. In order to get deeper information, semi-structured interviews are done with 6 participants. The data is investigated with content analysis method. Descriptive analyses are also made in order to examine the data gathered from the interviews. The analogies used by the participants are presented by the use of frequency tables and direct quotations. Results show that middle school mathematics teachers are not familiar with the use of analogy term. In more detail, they get the meaning of it after a brief explanation is made. Besides, teachers have positive attitude towards the use of analogies and the analogies used are scientifically applicable in general. As morever suggested, analogies are more frequently used in other classes in comparison to 5th grade. The investigation of different types of analogies used showed that simple analogies are widely used by teachers. Indheseveral place,storytelling and ımage analogıes ın egual numbers. The participant teachers state that the sources of the analogies they used are firstly themselves, then the websites and finally their colleques. They express that the textbooks are inadequate in relation with analogical examples. As they stated, analogies are more advantageous since they get discrete concepts become more concrete ones, provide permanent learning, develop positive attitudes on students towards mathematics, get students more interested in mathematics, get more attention, get their imagination develop, have students learn more conceptually, get teaching easier, and make it more easier. The disadvantageous are stated as not becoming compatible with objectives, the probability of creating contradiction on students' minds if it gets off the point, the probability of becoming time consuming for crowded classes, the probability of becoming boring if it is used more frequently, the probability of taking attention just on analogies rather then objectives, and the probability of causing misunderstandings. Finally, it is hoped that the investigation of the analogies used by middle school mathematics teachers while teaching mathematics will provide useful information for teachers and researchers.