Zonguldak ili evsel ısınma ve motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirleticilerinin emisyon envanteri yöntemi ile hesaplanması

Abstract

Bu çalışmada 2019 yılında Zonguldak ilinde konutların ısıtılması ve motorlu taşıtlardan kaynaklanan emisyonlar envanter yöntemi ile hesaplanmıştır. Emisyonların hesaplanmasında Avrupa Çevre Ajansı (EEA) tarafından yayımlanan EMEP/EEA 2016 hava kirletici emisyon envanteri kılavuzu kullanılmıştır. Konutların ısıtılmasında kullanılan lavvarlanmış ve lavvarlanmamış kömür kullanımı sonucu ortaya çıkan azot oksit (NOx), metan dışı uçucu organik bileşik (NMVOC), kükürt oksit (SOx) ve partikül madde (PM) emisyonları miktarları ortaya koyulmuştur. Buna göre İl genelinde konutların ısıtılması ile oluşan kirleticilerin kaynağı olarak lavvarlanmamış kömür kullanımı görülmüş, en yüksek kirletici konsantrasyonu SOx emisyonlarında (7995.36 ton/yıl) gözlenmiştir. Bununla birlikte diğer kirletici emisyonları NOx emisyonu 1042.45 ton/yıl, NMVOC emisyonu 4301.96 ton/yıl ve PM emisyonu 3590.4 ton/yıl olarak hesaplanmıştır. Zonguldak'ta 2019 yılında evsel ısınmada doğal gaz kullanımının artması ile kirletici emisyonlarının azaldığı görülmüştür. Diğer yandan aynı yöntemle motorlu taşıtlardan kaynaklanan azot oksit (NOx), metan dışı uçucu organik bileşik (NMVOC), karbon monoksit (CO) ve partikül madde (PM) emisyonları emisyon envanteri yöntemi ile hesaplanmıştır. Motorlu taşıtlardan kaynaklanan emisyonlar il genelinde kullanımda olan taşıtların cinsleri, silindir hacimleri ve kullandıkları yakıt türlerine göre bulunmuştur. Motorlu taşıtlardan kaynaklanan NOx NMVOC, CO ve PM emisyonları sırası ile 991.49, 239.26, 1655.17 ve 22.79 ton/yıl olarak hesaplanmıştır. CO emisyonlarının benzinli ve LPG'li araç kullanımından kaynaklandığı, NMVOC emisyonlarının büyük bir kısmının LPG'li araçlardan kaynaklandığı görülmüştür. NOx ve PM emisyonlarına ise dizel araçlar yol açmaktadır. Yapılan bu çalışma sonucunda emisyon envanteri yöntemi ile elde edilen veriler Zonguldak hava kalitesi seviyelerinin zamana göre değişiminin değerlendirilmesinde önemli bir katkı sunacaktır.

In this study, emissions from domestic heating and motor vehicles were calculated by inventory method in province of Zonguldak in 2019. EMEP/EEA 2016 Air Pollutant Emission Inventory Guidebook is used for calculation of the emissions. Nitrogen oxides (NOx), non-methane volatile organic compounds (NMVOC), sulfur oxides (SOx) and particulate matter (PM) emissions as a result of the use of raw and washed coal in domestic heating, were determined. Accordingly, the use of raw coal was found as the source of pollutants generated by domestic heating throughout the province and the highest pollutant concentration was observed in SOx emissions (7995.36 tons/year). In the meantime, other pollutant emissions were calculated as NOx emission 1042.45 tons/year, NMVOC emission 4301.96 tons / year, and PM emissions 3590.4 tons / year. In Zonguldak, it was observed that the pollutant emissions decreased by the increase of natural gas usage in domestic heating in 2019.On the other hand, nitrogen oxide (NOx), non-methane volatile organic compound (NMVOC), carbon monoxide (CO) and particulate matter (PM) emissions from motor vehicles were calculated by the same method. Emissions from motor vehicles in use throughout the province have been found according to the vehicle category, cylinder capacity and fuel types. NOx, NMVOC, CO and PM emissions from motor vehicles were calculated as 991.49, 239.26, 1655.17 and 22.79 tons/year respectively. It is found that CO emissions were emitted by gasoline and LPG vehicles, and most of NMVOC emissions were emitted by LPG vehicles. NOx and PM emissions were emitted by diesel vehicles. As a result of this study, the data obtained with the emission inventory method will make an important contribution in the assessment of the change of air quality over time in Zonguldak.