Nükleozid/nükleotid analog tedavisi alan kronik hepatit B enfeksiyonlu hastalarda tedaviye yanıtın nötrofil/lenfosit oranı ve ortalama trombosit hacmi düzeylerindeki değişim ile değerlendirilmesi

Abstract

Kıvılcım Çiçek Çisem, Nükleozid/Nükleotid Analog Tedavisi Alan Kronik Hepatit B Enfeksiyonlu Hastalarda Tedaviye Yanıtın Nötrofil/Lenfosit Oranı ve Ortalama Trombosit Hacmi Düzeylerindeki Değişim ile Değerlendirilmesi, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi, İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Uzmanlık Tezi, Zonguldak, 2019.Giriş: Kronik Hepatit B virüs (HBV) enfeksiyonu dünyada halen sık görülen mortalite ve morbidite sebeplerinden biridir. Bugün için etkili tedavi ajanları ile tedavi edildiğinde hepatik fibrozis, siroz ve hepatoselüler karsinom (HSK) gelişme riskinin azaldığı gösterilmiştir. Fakat tedavi başarısını ölçen yöntemler kısıtlıdır. Biz bu çalışmada; nükleozid/nükleotid analoğu tedavisi alan kronik HBV'li hastalarda tedavi öncesi ve sonrası nötrofil/lenfosit oranı (NLO), platelet/lenfosit oranı (PLO) ve ortalama trombosit hacmi (Mean Platelet Volume) (MPV) parametrelerindeki değişimin tedavi başarısını değerlendirmede kullanılabilirliğini ölçmek istedik.Materyal ve Metod: Ocak 2013 ve Kasım 2017 yılları arasında Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Gastroenteroloji Bilim Dalı'nda Kronik HBV tanısı ile takipleri yapılan ve nükleozid/nükleotid analoğu tedavisi başlanan 136 hasta bu çalışmaya dahil edildi. Hastaların temel tanımlayıcı özellikleri (yaş, cinsiyet, komorbid hastalıklar, ilaçlar ve uygulanan tedaviler, tedavi süreleri) kaydedildi. En az bir yıl düzenli nükleozid/nükleotid analoğu tedavisi alan ve kontrolleri yapılan hastalar tedavi öncesi ve sonrası Nötrofil, Lökosit, Platelet, NLO, PLO, MPV, Aspartat transaminaz (AST), Alanin transaminaz (ALT), Gama glutamil transferaz (GGT), Total Bilirubin, Albumin, Uluslararası normalizasyon oranı (INR), Alfa feto protein (AFP), Hepatit B e Antijeni (HBeAg), Hepatit B Virüs Deoksiribo Nükleik Asit (HBV DNA) değerleri açısından retrospektif olarak incelendi. Bulgular: Çalışmamıza dahil edilen 136 hastanın % 38.97' si (53) kadın, % 61.03' ü (83) erkekti. Hastaların yaş ortalaması 43.21±11.35 idi. Kadın hastaların yaş ortalaması 44.19±10.68, erkek hastaların yaş ortalaması ise 42.59±11.79 idi. Hastaların %41.2'si (56) Tenofovir, %7.35'i (10) Entekavir, % 32.4'ü (44) Lamivudin ve % 19.11'i (26) Telbivudin tedavisi almakta idi.Çalışmamız ana konusu olan nükleozid/nükleotid analoğu tedavisi öncesi NLO (nlo1) değerleri ile tedavi sonrası NLO (nlo2) değerleri arasında istatistiksel anlamlı fark izlenmedi (p=0.577). Sonrasında, hastalar aldıkları nükleozid/nükleotid analoğu'na göre alt gruplara ayrılarak incelendi. Tüm alt gruplarda hastaların tedavi öncesi ve sonrası NLO değerleri arasında anlamlı değişim farkı izlenmedi (tenofovir p=0.12, entekavir p=0.646, lamivudin p=0.065, telbivudin p=0.286). Ayrıca hastalar Histolojik Aktivite İndeksi (HAI) skorlarına göre düşük aktivite ve yüksek aktivite grubu olarak 2 gruba ayrıldı. Her iki grupta da tedavi öncesi ve sonrası NLO düzeyleri arasında anlamlı değişim farkı izlenmedi (HAI≤12 p=0.482, HAI>12 p=0.893). Hastalarda yine tedavi öncesi PLO (plo1) ve tedavi sonrası PLO (plo2) değerleri arasında anlamlı değişim farkı izlenmedi (p=0.337). Alt grup analizi yaptğımızda ise sadece Telbivudin kullanan hasta grubunda tedavi sonrasında hastalarda PLO'nun anlamlı derecede yükseldiği saptandı (p=0.016). Yine aynı şekilde düşük aktivite grubu (HAI≤12) ve yüksek aktivite grubunda (HAI>12) da PLO düzeylerinde tedavi sonrası anlamlı değişim farkı izlenmedi (HAI≤12 p=0.429, HAI>12 p=1). Hastalarda tedavi öncesi ve tedavi sonrası MPV değerleri arasında anlamlı değişim farkı saptanmadı (p=0.645). Alt grup analizinde Tenofovir kullanan hastalarda tedavi ile MPV düzeylerinde anlamlı derecede düşüş olduğunu saptandı (p=0.001). Entekavir kullanan hastalarda ise tam ters olarak tedavi sonrası MPV düzeylerinde anlamlı derecede artış olduğu saptandı (p=0.009). Ayrıca düşük aktivite grubu (HAI≤12) ve yüksek aktivite grubunda (HAI>12), tedavi sonrası MPV düzeylerinde anlamlı değişim farkı saptanmadı (HAI≤12 p=0.589, HAI>12 p=0.715).Sonuç: Çalışmamızın sonucunda, nükleozid/nükleotid tedavisi alan hastaların tedavi yanıtlarını değerlendirmede NLO, PLO ve MPV' nin bir katkısı olmadığı saptandı. Bununla beraber kullanılan ilaç bazında değerlendirildiğinde, Tenofovir tedavisi verilen hastalarda MPV düzeylerindeki düşüşün, Telbivudin tedavisi verilen hastalarda ise PLO düzeylerindeki yükselmenin tedaviye yanıtın değerlendirilmesinde sınırlı da olsa katkısı olabileceğini saptadık. Klinik pratikte bu parametrelerin kullanılabilmesi için randomize, prospektif, uzun takip süresi ve daha geniş hasta sayısına sahip çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar Kelimeler: Kronik Hepatit B, Nükleozid/Nükleotid Analoğu, MPV, NLO ve PLO

Kıvılcım Çiçek Çisem, Evaluation of the Response to Nucleoside/Nucleotide Analogue Treatment with Neutrophil to Lymphocyte Ratio and Mean Platelet Volume in Patients With Chronic Hepatitis B Infections, Zonguldak Bülent Ecevit University Faculty of Medicine, Department of Internal Medicine, Zonguldak, 2019.Introduction: Chronic hepatitis B (CHB) virus infection is still one of the most common reasons for morbidity and mortality all over the world. Currently, it has been shown that the risk of developing hepatic fibrosis, cirrhosis, and hepatocellular carcinoma is reduced when patients are treated with effective treatment agents. However, methods measuring the success of treatment are limited. In this study, we aimed to investigate the usefulness of the changes in NLO, PLO and MPV parameters before and after nucleoside/nucleotide therapy in patients with CHB.Materıals and Methods: Between January 2013 and November 2017, a total of 136 out-clinic patients with CHB virus who underwent nucleoside/nucleotide analog treatment were enrolled to the study in the Department of Gastroenterology of Bülent Ecevit Univesity Medical Faculty. Basic demographic data of the patients (age, gender, comorbidities, medications, medication periods) were recorded. Neutrophil, leukocyte, platelet counts, Neutrophil/ lymphocyte rates, platelet/ lymphocyte rates, MPV, AST, ALT, GGT, Total Bilirubin, Albumin, INR, AFP, HBeAg, and HBV DNA levels analyzed before and after one year at least nucleoside/nucleotide therapy retrospectively. Results: Of 136 patients, while 38.97 % (fifty-three) were female and %61.03 (83) were male. Mean age of the patients were 43.21± 11.35 (female were 44.19±10.68 years, male were 42.59±11.79 years). 41.2 % (56) patients received Tenofovir, 7.35 % (10) Entecavir, 32.4 % (44) Lamivudine and 19.11 % (26)Telbivudine treatment.No statistically significant difference was calculated on pretreatment NLO (nlo1) and posttreatment NLO (nlo2) parameters (p=0.577). Patients were divided into subgroups according to their treatment agents and were analyzed (tenofovir p=0.12, entecavir p=0.646, lamivudine p=0.065, telbivudine p=0.286). Furthermore, patients were divided into subgroups according to HAI (Histologic Activity Index) scores. In both groups, pretreatment and posttreatment NLO was not statistically significant (HAI≤12 p=0.482, HAI>12 p=0.893). Also, no statistically significant difference was observed on pretreatment PLO (plo1) and posttreatment PLO (plo2) (p=0.337). Subgroup analyses showed that the value of PLO was found to be significantly elevated in patients with Telbivudine treatment (p=0.016). In low activity group (HAI≤12) and high activity group (HAI> 12), there was no difference in PLO levels after treatment (HAI≤12 p=0.429, HAI>12 p=1). Again, there was no significant difference in MPV values between patients before and after treatment (p=0.645). In subgroup analysis, a significant decrease in MPV levels was found in patients treated with Tenofovir (p=0.001). Conversely, it was found that MPV levels were significantly higher after treatment in patients who had entecavir (p=0.009). In addition, there was no significant difference according to MPV levels in groups of low activity (HAI≤12) and high activity (HAI> 12) (HAI≤12 p=0.589, HAI>12 p=0.715).Conclusion: As a result of our study, it is shown that the NLO, PLO, and MPV do not contribute to the evaluation of treatment responses of patients receiving nucleoside/nucleotide treatment. However, analysis on the basis of the drug used, we found that the decrease of MPV levels in patients treated with tenofovir and the increase of PLO levels in patients treated with Telbivudine may contribute to the evaluation of response to treatment. To use these parameters in clinical practice, studies with randomized, prospective, long follow-up period and larger patient numbers are needed.Keywords: Chronic hepatitis B, Nucleoside/Nucleotide Analogue, MPV, NLO, PLO.