Afyon ve çevresindeki kuyu sularında radon (Rn-222) aktivitesi

Abstract

Radon ( 222 Rn ) uranyum serisinin bozunum ürünü olarak yeraltı sularında bulunan birradyoaktif ağır soygaz elementtir. Radon, radyumun α bozunması sonucu toprakta vekayalarda bulunur. Radon bozunum ürünleri yüksek α parçacıklarını iyonize ederek yayarlar.226 222Ra ve Rn ve onun bozunum ürünleri genel olarak verilen doğal radyasyon dozunun anakaynağıdır. Son yıllarda, uluslararası sağlık örgütleri tarafından radonun kansere sebep olduğu222 226düşünüldüğünden, su örneklerindeki Rn ve Ra konsantrasyonlarını belirlemeye yönelik222 226çalışmalarında önemli bir artış görülmektedir. Bu çalışmalardan elde edilen Rn ve Rakonsantrasyon değerleri değişkenlik göstermekle birlikte, uluslararası sağlık örgütleritarafından izin verilen değerleri aşan bulgular mevcuttur.Bu çalışmanın amacı Afyonkarahisar ve civarındaki kuyu sularının radon ve radyumkonsantrasyonlarını belirlemektir. Örnekler planlandığı şekilde günlük ve haftalık periyotlarlaalınarak Pylon Electronics tarafından üretilen AB-5R model radon dedektör ile analizedilmiştir.Bu çalışma sonucu elde edilen radon ve radyum konsantrasyonunun maximum değerlerisırasıyla 28,82 Bq/L ve 7,16 Bq/L'dir. Benzer şekilde radon ve radyum konsantrasyonununölçülen minumun değerleri sırasıyla 0,42 Bq/L ve 0,07 Bq/L'dir. Radon ve Radyumkonsantrasyonu arasında bir lineer korelasyon olduğu gözlenmektedir. Radon ve Radyumkonsantrasyonu arasında 0,85'den 0,99'a değişen lineer korelasyon katsayısıları eldeedilmiştir.Anahtar Kelimeler: Radon, Radyum, Kuyu suları, Pylon AB-5R dedektör

Radon is a radioactive heaviest noble gas that occurs naturally in grounwater as a product ofdecay of uranium. Radon is produced continuously in rocks and soils through α-decay of226 222radium. Decay products of radon emit highly ionizing α particles. Ra and Rn and itsdecay products are the main source of the natural radiation dose received by the general222 226public. In recent years, the study of Rn and Ra levels in water samples have increasedsignificantly, since international health organizations considered radon as cancerigenic.222 226Although different Rn and Ra concentration results have been obtained in watersamples in these studies, it is possible seeing many values which exceeded the permissiblevalues of International Health Organizations.The aim of this work is to determine radon and radium concentrations in well waters inAfyonkarahisar and its surroundings. Samples were taken in daily and weekly periods as itwas planned and analyzed with the AB-5R model radon detector produced by PylonElectronics.In this study, the measured maximum values of the radon and radium concentrations were28,82 Bq/L and 7,16 Bq/L, respectively. Similarly, the measured minumum values of theradon and radium concentrations were 0,42 Bq/L and 0,07 Bq/L, respectively. Linearcorrelation was observed between radon and radium concentrations. It was found that there isa linear correlation ranging from 0,85 to 0,99 between radon and radium concentrations.Keywords: Radon, Radium, well water, Pylon AB-5R dedector