Fen bilgisi öğretmen adaylarının örnek olay geliştirme süreçlerinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma, 2018–2019 eğitim/öğretim yılında Uludağ Üniversitesi'nde Çevre Kimyası dersi alan Fen Bilgisi öğretmen adayları ile 14 haftalık bir sürede gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında Fen Bilgisi öğretmen adaylarının geliştirdikleri örnek olayları değerlendirmek ve örnek olay geliştirme sürecinin onlara olan katılarına yönelik düşüncelerini öğrenmek amaçlanmıştır. Araştırmacı, çalışmayı Uludağ Üniversitesi Fen Bilgisi Öğretmenliği'nde Çevre Kimyası Dersini alan 15 kadın öğrenci ile gerçekleştirmiştir. Bu bağlamda çalışmada kolay ulaşılabilir örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Çalışma kapsamında tez danışmanı tarafından yürütülen çevre kimyası dersi içeriğinin yanında öğrencilere örnek olay yöntemi ile ilgili öğretim gerçekleştirilmiştir. Daha sonra araştırmacı tarafından hazırlanan sunum aracılığıyla örnek olay yöntemi öğrencilere tekrar anlatılmış ve anlaşılmayan noktaların giderilmesi sağlanmıştır. Örnek olay yönteminin faydaları ve sınırlılıkları, iyi bir örnek olayda olması gereken özellikler ve örnek olay yazım aşamalarında nelere dikkat edilmesi hususlarının ele alındığı sunumda ayrıca örnek olay uygulamalarına da yer verilmiştir. Öğrencilerden örnek olay yöntemini çevre kimyası dersindeki 3 konudan birine (su kirliliği, hava kirliliği ve toprak kirliliği) uyarlamaları ve belirtilen ölçütleri göz önüne alarak örnek olaylar geliştirmeleri istenmiştir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının geliştirdikleri örnek olaylar araştırmacı ve öğretim elemanı tarafından geliştirilen `Örnek Olay Değerlendirme Dereceli Puanlama Anahtarı (ÖODDPA)` ile değerlendirilmiştir. Ayrıca örnek olay geliştirme sürecinin fen bilgisi öğretmen adaylarının mesleki gelişimlerine olan etkisi üzerindeki görüşleri `Yarı Yapılandırılmış Görüşme Soruları (YYGS)` aracılığıyla incelenmiştir. Bu çalışmada nitel araştırma türlerinden fenomenolojik araştırma yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda yarı yapılandırılmış görüşme soruları ile elde edilen veriler tematik içerik analizi ve doküman analizi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının geliştirdiği örnek olayların kabul edilebilir ve iyi bir düzeyde olduğu söylenebilir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının bu deneyim sonrası örnek olay geliştirme konusunda kendilerini yeterli gördüklerini ifade ettikleri ve bu yöntemi meslek hayatlarında kullanmayı düşündükleri tespit edilmiştir. Fen bilgisi öğretmen adaylarının örnek olay geliştirme aşamasında, en çok hikâyeleştirme ve soru yazma gibi kısımlarda zorlandıklarını belirten ifadelerinden, daha önce kullanmadıkları bu yöntemin derslerinde uygulanmasının onlara yol haritası olduğu ve örnek olay geliştirme aşamasını kolaylaştırdığı anlaşılmaktadır. Ayrıca öğretmen adaylarının, öğrencilerde eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme gibi üst düzey bilişsel beceriler geliştirmede kullanılabileceğini ifade ettikleri bu yöntemin öğretmen adaylarında da hikayeleştirme, kurgulama, empati, farklı bakış açısı gibi beceriler geliştirdiğini düşündükleri belirlenmiştir. Anahtar Sözcükler: Karar verme becerisi, mesleki gelişim, öğretmen eğitimi, örnek olay yöntemi, problem çözme becerisi.

This study was carried with pre-service science teachers who were taught Environmental Chemistry course in Uludag University within 14 weeks during 2018-2019 school year. One of the aims of this study is to evaluate the case studies that pre-service science teachers' developed and to find out their thoughts about the contribution of developing case studies to them. The researcher conducted the study with 15 students (15 women) who took Environmental Chemistry course at Uludağ University Science Teaching Department. At the beginning of the study, besides the content of environmental chemistry course conducted by the thesis advisor, the case study method were taught to students. Then the researcher gave a presentation about case study to eliminate the points that isn't understood. In the presentation, the benefits and limitations of the case study method, the characteristics that should be in a good case study and the case writing phases are referred. The students were asked to adapt the case study method to one of the three subjects in environmental chemistry course (water pollution, air pollution or soil pollution) and to develop cases by taking the stated criteria into consideration. The case studies developed by pre-service science teachers were evaluated with `Case Study Assessment Rating Scale (CSARS)` which is developed by researcher and faculty member. Also to find out pre-service science teachers' thoughts about effects of case study developing process to their professional development used `Semi-Structured Interview Questions (SSIQ)` that generated by researcher and faculty member. In this context, the data obtained through semi-structured interview questions were evaluated with thematic content analysis and document analysis. As a result of the research, it can be said that the case studies developed by pre-service science teachers are acceptable and they can be described as good cases. It was determined that pre-service science teachers stated that after this experience they considered themselves sufficient in developing case studies and they thought to use this method in their professional career. From the statements of pre-service science teachers stating that the most challanging parts of the case writing process are storytelling and question writing it is understood that the implementation of case study method which have not used before in their lesson have been a roadmap and have facilitate the case writing process. In addition, it was determined that the method used in this study which thought can be used to develop students' high level cognitive skills such as critical thinking, problem solving and decision making by the pre-service science teachers can also develop pre-service teachers' skills such as storytelling, fictioning, making empahty and different point of view.Key words: Decision making skill, professional development, teacher education, case method, problem solving skill.