Süt sığırlarında bazı meme özellikleri ile sütteki somatik hücre sayısı arasındaki ilişki

Abstract

Bu çalışmada, Sakarya iline bağlı Pamukova İlçesindeki bulunan ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine üye özel bir işletmede yetiştirilen ve birinci laktasyonda bulunan 158 büyük baş siyah alaca süt sığırlarının; meme başı kası skorlaması, meme ucu ve şeklinin skorlaması, meme ucu uzunluğu skorlaması, deri durumu skorlaması, meme başı kirlilik skorlaması, ön ve arka meme başlarının yerleşimlerinin skorlaması, meme siğillilik durumunun skorlaması ve California Mastitis Testi (CMT) skorlaması yapılarak, meme başı özellikleri ile somatik hücre sayısı (SHS) arasındaki ilişki ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışma kapsamında hayvanlar 12 ay boyunca gözlenerek her bir ay sonunda skorlamalar yapılmıştır. Çalışma üç verim gurubu (yüksek, orta ve düşük) ve 4 mevsim gurubu (sonbahar, kış, ilkbahar ve yaz) şeklinde değerlendirilmiştir. Çalışmada tüm guruplarda her bir meme başı için ayrı ayrı test ve ölçümler yapılmıştır (ön sağ meme başı, ön sol meme başı, arka sağ meme başı ve arka sol meme başı). Yüksek ve orta verim gurubundaki hayvanlarda meme başı skoru ile CMT arasındaki ilişki istatistik olarak önemli olduğu belirlenmiştir (p<0.01). Düşük verim gurubunda ise arka sol meme başı hariç (p>0.05) diğer tüm guruplarda CMT ile meme başı skoru arasındaki ilişkinin önemli olduğu gözlenmiştir (p<0.01). Meme şekli skoru ile CMT arasında yüksek verim düzeyinde tüm gruplarda p<0.01 önem düzeyinde, orta verim grubunda arka sol meme başı için p<0.01 ve diğer meme başları için (p<0.05) önem düzeyinde istatistik olarak ilişki olduğu belirlenmiştir. Düşük verimli düzeyinde ise ön sol ve ön sağ meme başı şekli skorları ile CMT arasında p>0.05 ve arka sol ve arka sağ meme başları skorları ile CMT arasında p<0.01 önem seviyesinde ilişki olduğu belirlenmiştir. Mevsimlere göre (sonbahar, kış, ilkbahar ve yaz) meme başı kirlilik skorları ile CMT arasındaki ilişki incelendiğinde sonbahar, kış ve yaz mevsimleri için meme başı kirlilik skoru ile CMT arasındaki ilişkinin önemsiz (p>0.05) olduğu gözlenmiştir. İlkbahar mevsimi için ön sol meme başı kirlilik skoru ile CMT arasında p<0.01 önem düzeyinde, arka sağ ve arka sol meme başları için ise p>0.05 önem düzeyinde ilişki olduğu belirlenmiştir. Çalışmada, memenin morfolojik özellikleri ile CMT düzeyleri arasındaki ilişki incelendiğinde özellikler arasında önemli düzeylerde ilişki olduğu, bu nedenle memeye başına ilişkin meme başı kası, meme ucu şekli ve meme başı uzunluğu gibi karakterler hayvan ıslahında seleksiyon kriteri olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.

In this study, hyperkeratosis score, teat end shape score, teat shape score, teat length score, teat skin score, teat cleanliness score, teat warts score (fibropapillamos), front teat placement score, rear teat placement score and California Mastitis Score (CMT) of 158 milking Holstein cows determined in a dairy farm which is member of Sakarya Dairy Cattle Breeders Association in Sakarya. The relationship between teat traits and Somatic Cell Counts determined. Animals monitorised during 12 months and scored at the end of each month. Data's were evaluated in three yield group (high, medium and low) and for season (fall, winter, spring and summer) in the study. Scorings were performed separately for each teat (front right teat, front left teat, rear right teat and rear left teat) in each group. Relationship between hyperkeratosis score to CMT was found statistically significant (p<0.01) for high and medium yield groups. It was statistically significant between hyperkeratosis and CMT in all yield groups (p<0.01), except for rear left teat (p>0.05). It was statistically significant in level of (p<0.01) between teat shape scores and CMT in all groups of high production yield group, in level of (p<0.01) for rear left teat in medium production yield and in level of (p<0.05) for all other teats. There was not statistically significant (p>0.05) between teat shape scores and CMT in low production yield for front left and front right teats and statistically significant (p<0.01) between teat shape scores and CMT for rear left teat and rear right teats. The relationship between teat cleanliness score (TCS) and CMT evaluated for seasons (fall, winter, spring and summer) evaluated and it was not statistically significant (p>0.05) for fall, winter and summer seasons groups. It was statistically significant in level of (p<0.01) between teat cleanliness score and CMT for front left teat and was not significant in level of (p>0.05) for rear left teat and rear right teat for spring season group. It was significantly relationship between teat morphological traits and CMT level, therefore it was concluded that the characters such as hyperkeratosis, teat end shape, teat length can be used as selection criteria in animal breeding.