Türkiye`de yayılış gösteren Anemone l. ve Pulsatilla mill. (Ranunculaceae) cinslerinin taksonomik revizyonu

Abstract

Bu tez çalışması Türkiye'de yayılış gösteren Anemone L. ve Pulsatilla Mill, cinslerinin revizyonunu içermektedir. Taksonomik kategorileri tartışmalı olan bu cinsler için morfolojik, anatomik ve palinolojik çalışmalar yaparak, yurt dışında yapılan tartışmalara ülkemizde yayılış gösteren taksonlar ile katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Tez çalışmasının materyalini 2016-2018 yılları arasında yapılan arazi çalışmalarında toplanan bitki örnekleri ve ziyaret edilen herbaryumlarda incelenen örnekler oluşturmaktadır. Arazi çalışmalarında bitki örnekleri fotoğraflanmıştır. Toplanan bitki örnekleri herbaryum materyali haline getirilmiştir. Morfolojik çalışmalarda Türkiye Florası'nda yer almayan karakterler de incelenmiştir. Anatomi çalışmaları için taze örnekler %70 etanolde tespit edilmiştir. Gövde, çiçek sapı, yaprak ve yaprak sapı enine kesitleri ile yaprak yüzey kesitleri alınmış ve safranin ile boyanmıştır. İyi boyanmış kesitler ışık mikrokobuyla görüntülenmiştir. Palinolojik çalışmalarda preparatlar Wodehouse yöntemiyle hazırlanmıştır. Polen boyutu ve polen yüzey süslemeleri elektron mikroskobu (SEM) ve ışık mikroskobuyla (LM) incelenmiştir. Anemone L. ve Pulsatilla Mill. için cins anahtarı, tür anahtarları ve deskripsiyonlar güncellenmiştir. Varyasyonlardan kaynaklanan teşhis hataları belirlenmiştir. Her takson için Türkiye yayılışlarını gösteren haritalar verilmiştir. Taksonların ayırt edici özellikleri fotoğraflanmış ve anatomik özellikler çizelgeler halinde verilmiştir. Palinolojik çalışmalarda elde edilen ışık mikroskobu ve SEM görüntüleri ile yapılan ölçümler de çizelgeler şeklinde verilmiştir. Morfolojik çalışmalar sonucunda A. narcissiflora L. subsp. willdenowii (Boiss.) Greuter & Burdet taksonu, A. narcissiflora L. subsp. fasciculata (L.) Ziman & Fedor taksonuna sinonim olarak kabul edilmiştir. Pulsatilla cinsinde ise P. albana (Stev.) Bercht. & J. Presl subsp. albana (Stev.) Bercht. & J. Presl taksonun bir renk varyasyonu olduğu tespit edilerek P.violacea Rupr. subsp. violacea Rupr. taksonuna sinonim yapılmıştır. Anatomi çalışmalarında hem cinsler arasında hem de türler arasında benzerlikler olduğu tespit edilmiştir. Palinolojik çalışmalarda Anemone cinsinde, trikolpat, sinkolpat, polipantoporat, Pulsatilla cinsinde, polipantoporat tipte polen belirlenmiştir. Yapılan ölçümler sonucunda polen karakterinin taksonlar arasında ayırt edici özellikler taşıdığı görülmüştür. Bu tez çalışması sonucunda Türkiye'de yayılış gösteren sekiz Anemone taksonu ve iki Pulsatilla taksonu olduğu belirlenmiştir.

This thesis study includes the revision of the genera Anemone L. and Pulsatilla Mill. It is aimed to contribute to the discussions held abroad with the taxa distributed in our country by revising these genera, taxonomic categories of which are controversial, based on morphological, anatomical and palynological studies. The material of the study consists of the plant samples that were obtained and examined during the field studies and herbarium visits between the years of 2016 to 2018. Plant samples were photographed during the field studies. The collected plant samples were processed as herbarium specimens. The characters that are not included in Flora of Turkey were also examined in morphological studies. Fresh plant samples were fixed in 70% ethanol for anatomical studies. Cross sections of the scapus, pedicel, leaf and petiole, and surface sections of the leaves were taken by free-hand, and stained with safranin. The well-stained sections were photographed with an light microscope. In palynological studies, the slides were prepared by Wodehouse method. Pollen size and pollen surface sculpture patterns were studied with scanning electron microscopy (SEM) and light microscopy (LM). Descriptions of the genus and species, and genus and species identification keys to Anemone and Pulsatilla were revised. Determined variations were added to the descriptions to prevent species identification mistakes resulting from the variations. Maps of distribution of each taxon in Turkey were given. Distinguishing features of taxa were photographed, and anatomical characteristics were given in tables. LM and SEM images obtained in palynological studies and the measurements were also provided in tables. Morphological studies revealed that A. narcissiflora L. subsp. willdenowii (Boiss.) Greuter & Burdet is a synonym of A. narcissiflora L. subsp. fasciculata (L.) Ziman & Fedor. P. albana (Stev.) Bercht. & J. Presl subsp. albana (Stev.) Bercht. & J. Presl was identified as a color variation, and considered a synonym of P.violacea Rupr. subsp. violacea Rupr. in the genus Pulsatilla. It was determined from the anatomical studies that there are similarities between both genera and species. In palynological studies, tricolpate, syncolpate, polipantoporate types of pollen grains were found in Anemone, whereas polipantoporate type in Pulsatilla. It was understood from the measurements that pollen characteristics serve as taxonomic markers to distinguish these taxa. In conclusion, this thesis study revealed the presence of eight taxa of Anemone and two taxa of Pulsatilla, having a distribution in Turkey.