Linum L. (Linaceae) cinsi Linum seksiyonunun bazı türleri üzerinde morfolojik ve palinolojik araştırmalar

Abstract

Bu tezde, Linum L. cinsinin Linum seksiyonunda yer alan ve klavat – filiform stigmaya sahip olan L. bienne Mill., L. usitatissimum L., L. tmoleum Boiss., L. aroanium Boiss. & Orph., L. nervosum Waldst & Kit. ve L. decumbens Desf. türleriyle ilgili ayrıntılı morfolojik ve palinolojik veriler sunulmuştur. Türlerin morfolojik değerlendirilmesinde nitel ve nicel özellikler kullanılmıştır. İncelen örneklerin deskripsiyonları yapılmış, sinonimleri, tip örnekleri, çiçek açma zamanları, yetiştikleri ortamlar, fitocoğrafik bölgeleri, etimolojileri ile birlikte Dünya ve Türkiye'deki yayılışları belirlenmiştir. Yetiştikleri doğal ortamlarına ait bitki fotoğraflarına, ayrıca el çizimlerine yer verilmiştir. Türkiye florası için yeni kayıt olan L. decumbens, bu gruptaki türlerle değerlendirilerek yeni teşhis anahtarı hazırlanmıştır. Palinolojik çalışmalarda, beş türün polen morfolojisi Wodehouse metodu ve Erdtman'ın asetoliz metodu uygulanarak incelenmiştir. Polen taneleri trizonokolpat, hekzakolpat veya polipantokolpat, şekilleri oblat – sferoidal ya da suboblat olup, orta ile büyük arasında bir polen büyüklüğüne sahiptir. Kısa stiluslu çiçeklerde eksin monomorfiktir ve sadece gemmalardan oluşmaktadır; uzun stiluslularda ise dimorfik, klava ve bakulalardan meydana gelmektedir. Bu türlerin polenlerine ait sekiz karakter kullanılarak Kanonikıl Ayırma Fonksiyonu (KAF) ve Temel Bileşenler Analizi (PCA) testleri uygulanmıştır. Türler, hatta aynı tür içindeki uzun ve kısa stiluslu bitkiler arasındaki ilişki palinolojik açıdan karşılaştırılmıştır. Ayrıntılı yüzey mikromorfolojisi incelemesinde taramalı elektron mikroskobu kullanılmış olup, mikrografları sunulmuştur.Anahtar kelimeler: Linaceae, Linum, morfoloji, palinoloji, SEM, PCA

In this thesis, detailed morphological and palynological data of L. bienne Mill., L. usitatissimum L., L. tmoleum Boiss., L. aroanium Boiss. & Orph., L. nervosum Waldst & Kit. and L. decumbens Desf. with clavate – filiform stigma from Linum L. section Linum were presented. Qualitative and quantitative characteristics were used for morphological evaluation of the species. The descriptions of the specimens examined were made, and their synonyms, type localities, flowering times, habitats, phytogeographical regions, etymology with distributions in the World and Turkey were established. The photographs of the plants in their natural habitats, as well as their hand drawings were included. L. decumbens which is a new record for the flora of Turkey was evaluated in this group, and a new identification key was provided for it. In palynological studies, pollen morphology of 5 species was examined by applying Wodehouse method and Erdtman's acetolysis method. Pollen grains are trizonocolpate, hexacolpate or polypantocolpate, oblate – spheroidal or suboblate in shape, and medium to large in size. The exine of short-styled flowers is mostly monomorphic, and consists of only gemmae, while it is dimorphic and consists of clavae and baculae in the long-styled ones. Using 8 pollen characters of these species, Canonical Distribution Function Analysis (CDF) and Principal Component Analysis (PCA) tests were performed. The relationship between the species, even between the long- and short-styled plants within the same species was compared palynologically. Scanning electron microscopy (SEM) was used for detailed surface micromorphological examination, and the accompanying micrographs were provided.Key words: Linaceae, Linum, morphology, palynology, SEM, PCA