Cengiz Han`ın Orta Asya seferleri

Abstract

Timuçin, babasının Tatarlar tarafından öldürülmesinden sonra zor yaşam koşulları altında ve uzun mücadeleler neticesinde 1196 tarihinde Moğol İmparatorluğu'nu kurmuş, 1206 yılında ise Cengiz Han unvanına mazhar olmuştur. Neredeyse dünya karasal yüzölçümünün 1/3'ünü yöneten Cengiz Han tarih sayfalarında unutulmaz izler bırakmış ve `Tanrı'nın Kırbacı` olarak anılmıştır. 13. yüzyılın başlarında tarih sahnesine çıkan Moğollar büyük bir İmparatorluk kurmuşlardır. Bu süre içinde karşılarına çıkan orduları yenmekle kalmamış, çevresinde kendisine başkaldırıda bulunacak hiçbir siyasi gücü bırakmamıştır. Moğolların efsanevi lideri Cengiz Han oluşturduğu yasalarla Moğol Devletini tek bir çatı altında toplamış ve `Cihan Hâkimiyeti` idealine dayanan siyasi bir bilinçle büyük bir ulus meydana getirmiştir. Cihan hâkimiyeti idealine dayanan bu siyasi bilinç Moğolların birçok şehri istila etmesine, yakıp yıkmasına ve birçok insanın ölümüne sebep olmuştur. Bu dönemde yapılan askeri seferler sonucunda İç Asya ve Orta Asya coğrafyalarındaki birçok göçebe kabile devletiyle beraber Tangut, Karahıtay (Kitan) ve Hârizmşahlar gibi bölgenin güçlü devletleri de hâkimiyet altına alınmıştır. Moğol ordusunun önemli komutanlarından olan Cebe Noyan ve Subutay Noyan efendileri Cengiz Han'dan aldıkları müsaade ile batı yönünde Kafkasya ve Güney Rusya üzerine önemli seferler yapmışlardır. Bu durdurulamayan `Savaş Makinesi`'nin büyük lideri, 1224 yılında Kuzey Çin üzerine gerçekleştirdiği sefer sırasında vefat etmiştir.Dünyanın en büyük imparatorluğunu kuran Cengiz Han, bozkır devlet geleneğinde önemli bir rol oynamıştır. Askeri başarılar ve yasalara dayalı güçlü bir imparatorluk tesis ederek ününü tüm dünyaya duyurmuştur. Bu büyük liderin maceralar, muazzam savaşlar ve üstün başarılarla dolu hayatı, tüm milletlerden tarihçilerin ve araştırmacıların her zaman ilgisini cezp etmiştir.Anahtar Kelimeler: Cengiz Han, Hârizmşahlar, Moğollar, Moğol seferleri

After his father was killed by the Tatars, Temucin established the Mongol empire in 1196 under difficult conditions and long lasting conflicts. In 1206 he took the title of Genghis Khan. He ruled over nearly 1/3 of the old Continent and left unforgettable marks on the pages of the history. He was known as `God's Wrath`. After their appearence in history scene, at the begining of the 13th.century, the Mongols had established the largest empire in the word in a short time Period. During this time, they had not only defeated the enemy armies but also left no political powers that could be rebelled against them. With laws (yasaks) constituted by their legendary leader Genghis Khan and also his political consciousness based on the idea of `Earth domination`, the Mongols were gathered under one roof and became a mighty nation. This political consciouness had caused of the Mongols to invade and ravaged lots of cities and also killing of too many people. As a result of the Mongol military expeditions in Genghis Khan period; the powerfull kingdoms of Central and Inner Asia like Tangut (Hsi-Hsia (Tangut), Qara-Khitai (Kara-Kitay) and Harzemshahs were fall down as well as many nomadic tribal states of these regions. Acting with the comfort of the permission that had taken from their lord Genghis Khan, the unique commanders of this nomadic army Cebe Noyan and Subutay Noyan, organized westernly drifting campaigns to Caucassia and Southern Russia. The great leader of the unstoppable `War Machine` was died at his last military campaign over the North China in 1224.Genghis Khan, who was the founder of the worlds greatest empire, had played an important role in the steppe state tradition. Alongside of his conquests and `Laws (Yasaks)` he managed to establish a strong state System on legal basis and announced his reputation to the whole word. Historians and researchers from all nations have always been interested about this great leader whose life was full of adventures, enormous wars and outstanding achievements.Keywords: Genghis Khan - Hârizmşah - The Mongols - Mongolian expeditions