Yangına değişkenlerin toprak tohum bankası tür çeşitliliği üzerine etkisi

Abstract

Yangın, Akdeniz havzasındaki ekosistemlerin şekillenmesinde büyük role sahip bir ekolojik faktördür. Akdeniz ekosistemleri evrimsel süreçte yangınla birlikte gelişmiş ve uyumsal özellikler geliştirmişlerdir. Bu çalışma, 2008 yılında Antalya İline bağlı Serik-Taşağıl mevkiinde meydana gelen ve Türkiye'nin en büyük yangını olma özelliğini üzerinde bulunduran yangın sonrasında, yangın sonrası yönetim uygulamalarının, yangın öncesi vejetasyon yaşının ve yangın tipinin toprak tohum tür bankası üzerindeki etkilerinin araştırılmasına yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda, örneklem alanlarından Haziran 2018 tarihinde alınan toprak örnekleri laboratuvar ortamına getirilmiş ve 5 ay süreyle çimlenmeye bırakılmıştır. Sıcaklık şokunun etkisini tespit edebilmek için deney grupları, sıcaklık şoku uygulanan ve uygulanmayan şeklinde iki grup halinde düzenlenmiştir.Çimlenme deneyleri sonucunda toplam 12 familyaya ait 29 bitki taksonu tespit edilmiştir. Yangın öncesi vejetasyon yaşı yüksek olan alanda, vejetasyon yaşı düşük olan alana göre maksimum çimlenme oranı ve tür zenginliği değerleri daha yüksek bulunmuştur. Tepe yangını ile tahrip olan alan, örtü yangını ile zarar gören alana göre daha yüksek çimlenme oranına ve tür zenginliğine sahiptir. Yangın sonrası yönetim uygulamaları açısından, tepe yangını ile tahrip olmuş alanlarda kendi haline bırakma ve işleme-ağaçlandırma uygulamaları, örtü yangını ile zarar görmüş alanlarda kendi haline bırakma ve tohum serpme-seyreltme uygulamaları karşılaştırılmıştır. Tepe yangını ile tahrip olan alanlardan kendi haline bırakılan alanda, işlenmiş-ağaçlandırılmış alana göre daha yüksek oranda çimlenme meydana gelmiş ve tür zenginliği daha yüksek bulunmuştur. Örtü yangını ile tahrip olan alanlar için çimlenme oranı ve tür zenginliği değerleri tohum serpme-seyreltme uygulamalarının gerçekleştirildiği alanda, kendi haline bırakılan alana göre daha yüksektir.

Fire is an ecological factor that plays a major role in shaping ecosystems in the Mediterranean basin. Mediterranean ecosystems developed with fire, and developed adaptive features in the evolutionary process.This study was performed to investigate effects of post-fire management treatments, pre-fire vegetation age and fire severity on soil seed bank after the largest fire of Turkey occured in Antalya province, the Serik-Taşağıl location in 2008. In the samples, soil samples taken from the fields in June 2018 were brought to the laboratory and allowed to germinate for 5 months. In order to determine the effect of heat shock, the experimental groups were arranged in two groups with and without heat shock.As a result of germination experiments, 29 plant taxa belonging to a total of 12 families were determined. The maximum germination rate and species richness values were higher in the older area compared to the younger area in terms of pre-fire vegetation age. The area destroyed by the crown fire has a higher germination rate and species richness than the area damaged by the surface fire.In terms of post-fire management applications, non-treated and subsoiling-afforestation treatment in crown fire damaged areas, non-treated and seed spreading-thinning treatment in surface fire damaged areas were compared. Germination rate and species richness was found higher in the non-treated area than the subsoiling-afforestation treatment in crown fire damaged areas. Conversely, those are higher in the seed spreading-thinning treatment in comparison with non-treated area in surface fire damaged areas.